مقدمه:
روماتیسم مفصلی یکی از بیماری‌های مفصلی است که معمولاً با درد، تورم، و محدودیت حرکت مفاصل همراه است. این بیماری به طور گسترده از طریق داروها و تکنیک‌های پزشکی مدرن درمان می‌شود. اما در این مقاله به بررسی رویکردهای طب سنتی به درمان روماتیسم مفصلی خواهیم پرداخت.
بخش اول: تعریف و شرایط مؤثر در روماتیسم مفصلی
روماتیسم مفصلی یک گروه از بیماری‌های مفصلی است که به طور عمومی توسط التهاب مفاصل و باعث درد، تورم، و محدودیت حرکت مفاصل می‌شود. این بیماری می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد، اما معمولاً در افراد میان‌سال و مسن‌تر دیده می‌شود.
روماتیسم مفصلی یک مفهوم گسترده‌تر است و می‌تواند به بیش از ۱۰۰ نوع بیماری اشاره کند، از جمله
التهاب مفصلی: این نوع روماتیسم مفصلی شامل بیماری‌هایی مانند التهاب مفاصل روماتوئید، آرتریت روماتوئید، و سیاهرگ (آنکیلوزانگیلیت اسپوندیلیت) است. این بیماری‌ها باعث التهاب مفاصل، درد، تورم، و ازدست‌دادن انعطاف‌پذیری مفاصل می‌شوند.
آرتروز: آرتروز یا سایلنتری (سفتی مفصلی) یک نوع روماتیسم مفصلی است که به‌تدریج باعث خرابی غضروف مفاصل و کاهش حرکت می‌شود. این بیماری معمولاً در افراد مسن‌تر دیده می‌شود.
التهاب مفاصل ناشی از نقرس: نقرس یک نوع روماتیسم مفصلی است که ناشی از تجمع اسید اوریک در خون و تشکیل کریستال‌های اسید اوریک در مفاصل می‌شود. این واحد تورم و درد شدید در مفاصل انگشتان و پاها ایجاد می‌کند.
روماتیسم مفصلی دیگر: بسیاری از دیگر بیماری‌های مفصلی، از جمله سیاهرگ جوانان، لوپوس اریتماتوز، و سراتوکاتنی آنکیلوزانگیلیت، نیز می‌توانند باعث علائم روماتیسم مفصلی شوند.
علاوه بر این بیماری‌ها، عواملی مانند ژنتیک، عفونت‌ها (به‌خصوص عفونت‌های ناشی از باکتری‌ها و ویروس‌ها)، عوامل محیطی مثل مواجهه با فشارهای محیطی و تغذیه نامناسب می‌توانند در ایجاد یا تشدید روماتیسم مفصلی نقش داشته باشند؛ بنابراین، تشخیص و مدیریت این بیماری‌ها امری پیچیده است و نیاز به نظر پزشکان متخصص در زمینه روماتولوژی دارد.
طب سنتی ایرانی و روماتیسم مفصلی :
طب سنتی ایرانی، یا همان طب سنتی ایرانی، یک نظام درمانی با تاریخچه طولانی است که از دوران باستان در ایران به کار می‌رفته و اصول طبی متمرکز بر تعادل بین عناصر مختلف بدن می‌پردازد. این سیستم درمانی شامل اصولی مانند “هم‌زمانی” (تعادل بین گرمایی و سردایی) و “مزاج” (ماهیت بدنی افراد) است. طب سنتی ایرانی از گیاهان دارویی، تغذیه، تکنیک‌های ماساژ، و تمرینات تناسبی بهره می‌برد.
در زمینه روماتیسم مفصلی، طب سنتی ایرانی نیز دارای تکنیک‌ها و درمان‌های خاصی است که به افراد مبتلا به این بیماری کمک می‌کند. مهم‌ترین اصول و تکنیک‌های مورداستفاده در این زمینه عبارت‌اند از:
تغذیه: تغذیه مناسب باتوجه‌به اصول طب سنتی ایرانی می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی، کاهش التهاب‌ها، و حفظ تعادل بین عناصر بدن کمک کند. مصرف مواد غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد غذایی مفید می‌تواند به تسکین علائم روماتیسم مفصلی کمک کند.(رعایت مثلث سلامت)
استفاده از گیاهان دارویی: در طب سنتی ایرانی، گیاهان دارویی مختلف برای تسکین درد و التهاب‌های مفصلی بهره می‌برند. به‌عنوان‌مثال، گیاهانی مانند زردچوبه (کرکم) و گل زعفران به‌عنوان ضد التهاب‌های طبیعی استفاده می‌شوند. این گیاهان دارویی معمولاً به‌صورت دم‌کرده یا در تغذیه و طبخ غذاها مورداستفاده قرار می‌گیرند.
ماساژ: ماساژ به‌عنوان یکی از تکنیک‌های معمول طب سنتی ایرانی برای کاهش دردها و تنش‌های عضلانی در ناحیه مفاصل مورداستفاده قرار می‌گیرد. ماساژ می‌تواند به جریان خون به مفاصل و کاهش درد کمک کند.
مهم است که هرگونه درمان طب سنتی ایرانی را تحت‌نظر یک متخصص در این حوزه انجام دهید و از مشورت پزشک معالج نیز بهره ببرید.(از اینجا اقدام کنید)
تغذیه باید چگونه باشد:
تغذیه مناسب برای افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی می‌تواند به کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی آنها کمک کند. در ادامه، چند نکته و راهنمایی برای تغذیه در روماتیسم مفصلی ارائه می‌شود:
ضد – التهابی: تغذیه غنی از مواد غذایی ضد – التهابی می‌تواند به کاهش التهاب‌های مفصلی کمک کند. موادی مانند امگا-۳ چربی‌های اسید چرب اصلی، میوه‌ها و سبزی‌ها سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها (مانند موزها، توت‌فرنگی، و سبزیجات تیره‌رنگ مانند برکلی و کلم) به‌عنوان غذاهای ضد – التهابی می‌توانند مفید باشند.
گیاهان دارویی: برخی گیاهان دارویی مانند زردچوبه (کرکم)، زنجبیل، و گل زعفران خواص ضد – التهابی دارند و می‌توانند به تسکین درد و تورم‌ها کمک کنند. این گیاهان معمولاً به‌صورت طعام یا به‌صورت دم نوش و سوپ‌ها مصرف می‌شوند.
مواد مغذی: مطمئن شوید که تغذیه شما شامل تمامی مواد مغذی مهم مانند ویتامین‌ها، مواد معدنی، پروتئین، کلسیم، و فیبر است. اطمینان از مصرف مواد غذایی متنوع و تغذیه مناسب برای تقویت سیستم ایمنی و بهبود سلامت مفاصل حیاتی است.
کنترل وزن: افزایش وزن می‌تواند مزاحمت بیشتری به مفاصل اضافه کند. ازاین‌رو، حفظ وزن مناسب و کاهش وزن اضافی در صورت نیاز می‌تواند به تخفیف علائم روماتیسم مفصلی کمک کند.
مصرف مکمل‌های مغذی: در برخی موارد، ممکن است پزشکان توصیه به مصرف مکمل‌های مغذی مانند گلوکوز امین و کندروئیتین برای حمایت از سلامت مفاصل دهند. همچنین، مکمل‌هایی مانند ویتامین D و کلسیم می‌توانند به استحکام استخوان‌ها کمک کنند.
توصیه می‌شود که قبل از ایجاد تغییرات در رژیم غذایی‌تان یا مصرف مکمل‌های مغذی، با پزشک یا تغذیه‌شناس مشورت کنید تا برنامه تغذیه‌ای شما به درستی تنظیم شود و با شرایط شخصی و نیازهای خود تطابق داشته باشد. همچنین، حضور در یک برنامه توصیه شده توسط پزشک یا توصیه‌های مشابه می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی شما کمک کند.
گیاهان دارویی :
گیاهان دارویی برای درمان مشکلات مفاصل، از جمله روماتیسم مفصلی، می‌توانند به‌عنوان راهکارهای طبیعی مفید باشند. در ادامه، چند گیاه دارویی که برای تسکین درد و بهبودی علائم مفصلی مفید هستند، ذکر شده است:
زردچوبه (کرکم): کرکم یک گیاه دارویی با خواص ضد – التهابی قوی است. مواد فعال موجود در کرکم به نام کرکومین‌ها می‌توانند به کاهش التهاب‌های مفصلی و دردها کمک کنند.
گل زعفران: گل زعفران دارای ویژگی‌های ضد – التهابی و ضد – دردی است. مصرف محصولات حاوی گل زعفران می‌تواند به تسکین علائم روماتیسم مفصلی کمک کند.
زنجبیل: زنجبیل دارای خواص ضد – التهابی و ضد – دردی است و می‌تواند به بهبود علائم مفصلی کمک کند. زنجبیل معمولاً به‌صورت تازه یا به‌صورت ترشی و چای مصرف می‌شود.
شیرین‌بیان: شیرین‌بیان یک گیاه دارویی با خواص ضد – التهابی و ضد – دردی است. عصاره‌های شیرین‌بیان معمولاً برای تهیه عرقیات و کرم‌های موضعی به کار می‌رود.(در موارد و کیس های مختلف بنا به نیاز تجویز میگردد)
آلوئه‌ورا (Aloe Vera): ژل آلوئه‌ورا دارای خواص ضد – التهابی و مسکن است و می‌تواند به تسکین درد و التهاب مفاصل کمک کند. این گیاه معمولاً به‌صورت ژل موضعی یا کرم مصرف می‌شود.
زیره سیاه (Black Seed or Nigella sativa): بذرهای زیره سیاه دارای خواص ضد – التهابی و ضد – دردی هستند. ممکن است به تسکین درد مفاصل کمک کنند. این بذرها معمولاً به‌عنوان مکمل مصرف می‌شوند.
گزنه (Nettle): گزنه دارای خواص ضد – التهابی است و مصرف مکمل‌های حاوی گزنه ممکن است به تسکین التهاب‌ها و دردهای مفاصل کمک کند.
مثلث سلامت، مفهومی است که توسط دکتر حسن اکبری، پزشک و نویسنده ایرانی مطرح شده است. این مفهوم به ترکیب سه جنبه مهم در حفظ سلامت اشاره دارد و می‌گوید که سلامت فردی به توازن میان سلامت جسمی، روحی، و اجتماعی وابسته است.
سلامت جسمی: این بخش از مثلث سلامت به وضعیت جسمی افراد اشاره دارد. این شامل تغذیه مناسب، فعالیت بدنی منظم، نیاز به خواب و استراحت، پیشگیری از بیماری‌ها، و مراقبت از سیستم تنفسی، گوارشی، قلبی، و دیگر سیستم‌های جسمی است.
سلامت روحی: این بخش از مثلث سلامت به اهمیت تعادل و سلامت روحی افراد می‌پردازد. این شامل مدیریت استرس، تفکر مثبت، ارتقاء عقلانیت و هوش عاطفی، و ارتقاء رضایت زناشویی و روابط اجتماعی سالم است.
سلامت اجتماعی: این بخش از مثلث سلامت به نقش روابط اجتماعی، تعاملات انسانی، و نقش افراد در جامعه اشاره دارد. این شامل ارتقاء تعاملات مثبت با دیگران، احترام به حقوق دیگران، مشارکت در امور جامعه و جلوگیری از ایجاد تنش‌ها در ارتباطات اجتماعی است.
مثلث سلامت به‌عنوان یک مدل مفهومی در بهبود کیفیت زندگی و حفظ سلامتی افراد به کار می‌رود. این مفهوم تأکید می‌کند که سلامت یک مفهوم گسترده است که بیش از فقط سلامت جسمی را در برمی‌گیرد و تعادل میان سه جنبه اصلی اساسی است.(مثلث سلامت اینجا کلیک کنید)
