مقدمه:
آسم یک بیماری تنفسی مزمن است که به طور عمده بر اثر التهاب مجاری هوایی و تنگی ناشی از آنها ایجاد می‌شود. این بیماری ممکن است به دلیل حساسیت به عوامل مختلف محیطی نظیر گردوغبار، مواد شیمیایی یا حتی تغییرات آب‌وهوا ایجاد شود. هر ساله، میلیون‌ها نفر در سراسر جهان به علت آسم با نوع‌ها و شدت‌های مختلف آن مواجه می‌شوند. در حال حاضر، درمان آسم معمولاً با استفاده از داروها و تکنیک‌های تنفسی صورت می‌گیرد.
اما در طب سنتی ایرانی، به‌عنوان یکی از سیستم‌های دارویی سنتی جهان، رویکردهای خاصی برای درمان بیماری آسم وجود دارد. این سیستم درمانی بر تأثیرات تعادل و عدم تعادل در بدن تأکید دارد. در ادامه به روش‌ها و درمان‌های طب سنتی ایرانی برای کنترل و مدیریت آسم پرداخته خواهد شد.
آسم چیست؟
آسم یک بیماری تنفسی مزمن است که به طور اصطلاحی به‌عنوان “اختلال تنفسی مزمن” نیز شناخته می‌شود. این بیماری بر اثر التهاب و تنگی در مسیرهای هوایی ریه‌ها ایجاد می‌شود. در افراد مبتلا به آسم، مجاری هوایی (لوله‌هایی که هوا از بینی و دهان به ریه‌ها منتقل می‌شود) به دلیل حساسیت و واکنش غیرعادی به عوامل محیطی تنگ می‌شوند
نظریه دکتر حسن اکبری در خصوص درمان بیماری آسم
علل به‌وجودآمدن آسم؟
آسم اغلب به دلیل تداخل در مسیرهای هوایی ریه‌ها ناشی از واکنش‌های غیرطبیعی به عوامل محیطی به وجود می‌آید. عوامل و علل مختلفی برای ایجاد و تشدید آسم وجود دارند که شامل موارد زیر می‌شوند:
آلرژی ها:
- گردوغبار: ذرات معلق در هوا مانند گردوغبار می‌توانند باعث تحریک مجاری هوایی شده و به‌ویژه در افراد حساس به این ذرات، آسم را تشدید کنند.
المان‌های حیوانی: موهای حیوانات خانگی، ترشحات، یا پوست حیوانات می‌توانند عوامل آلرژنی باشند.
آلرژی های غذایی: برخی از مواد غذایی ممکن است واکنش‌های آلرژیک ایجاد کرده و آسم را تحریک کنند.
عوامل غیرآلرژی:
- عفونت‌های تنفسی: عفونت‌هایی مانند سرماخوردگی، آنفلوانزا، و عفونت‌های حاد ویروسی می‌توانند آسم را شدت بخشیده یا علائم آن را ایجاد کنند.
دود سیگار: تنفس دود سیگار یا تماس با دود سیگاری که در محیط زندگی وجود دارد، می‌تواند عوارض آسم را افزایش دهد.
هوازی شدید: فعالیت‌های ورزشی یا تنش بدنی شدید می‌توانند باعث تنگی نفس و شدت علائم آسم شوند.
عوامل ژنتیک:
- وجود تاریخچه خانوادگی آسم می‌تواند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. اگر یک یا هر دوی والدین یا خویشاوندان نزدیک آسم داشته باشند، احتمال میراث ژنتیکی بیشتر می‌شود.
تغییرات هوا و محیط:
- تغییرات در دما و رطوبت: تغییرات آب‌وهوا، به‌ویژه هوای سرد و خشک، می‌تواند مجاری هوایی را تحریک کند و به تشدید آسم منجر شود.
- آلودگی هوا: تماس با آلاینده‌های هوا مانند ذرات معلق، دی‌اکسید گوگرد، و اوزون ممکن است عوارض آسم را افزایش دهد.
تداخل هر یک از این عوامل با سیستم تنفسی افراد مختلف ممکن است منجر به بروز آسم شود. مدیریت و کنترل آسم نیازمند همکاری با یک پزشک متخصص و برنامه درمانی مناسب است.
علائم آسم:
علائم آسم می‌توانند متنوع باشند و در افراد مختلف به‌شدت متفاوت باشند. علائم آسم معمولاً در هنگام تماس با عوامل تحریکی یا در مواجهه با شرایط خاص تشدید می‌شوند. برخی از علائم رایج آسم عبارت‌اند از:
تنگی نفس:
احساس ناتوانی یا مشکل در تنفس. احساس فشار یا تنگی در قفسه سینه.
سرفه:
سرفه خصوصاً در شب یا صبح زود. سرفه با ترشحات لعابی که ممکن است زرد یا سبزرنگ باشد.
وزن در قفسه سینه:
احساس سنگینی یا فشار در قفسه سینه.
وزن کاهش‌یافته:
افت وزن غیرمنتظره ممکن است یکی از علائم آسم باشد.
آهنگ صدای تنفس:
صدای سوت و سیاهی یا خس‌خس هنگام تنفس، به‌ویژه در هنگام خروج هوا.
تشدید علائم با عوامل محیطی:
علائم آسم ممکن است با تماس با عوامل محیطی مانند گردوغبار، دود سیگار، آلرژن‌ها، تغییرات در دما و رطوبت یا عفونت‌های تنفسی تشدید شوند.
تشدید علائم با تمرین:
تنفس سریع‌تر و سخت‌تر به هنگام فعالیت‌های ورزشی یا تمرین.
علائم آسم در کودکان:
در کودکان، ممکن است علائم آسم با سرفه، تنگی نفس، و عدم توانایی در باز کردن قفسه سینه همراه باشد. همچنین، افتراق بین علائم آسم و بیماری‌های تنفسی دیگر در کودکان ممکن است چالش‌برانگیز باشد.
مهم است که هرگونه علائمی که به‌شدت یا به طور مداوم تجربه می‌شوند، به‌خصوص اگر مرتبط با مشکلات تنفسی باشند، توسط یک پزشک بررسی شوند. طرح درمان مناسب و مداوم آسم توسط تیم درمانی حرفه‌ای باعث مدیریت بهتر علائم و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به آسم می‌شود.
درمان آسم با داروی گیاهی:
آسم یک بیماری تنفسی است که باعث تورم و تنگی مجاری هوایی ریه می‌شود و ممکن است زندگی روزمره را برای افراد مبتلا به آن دشوار کند. در این راستا، استفاده از داروهای گیاهی به‌عنوان تکمیلی به درمان‌های پزشکی متداول، می‌تواند به بهبود علائم آسم و کاهش حملات آن کمک کند.
روغن‌ها و گیاهان دارویی: روغن‌ها و گیاهان دارویی می‌توانند نقش مهمی در کنترل التهاب‌ها و بهبود مسیرهای هوایی ریه ایفا کنند. بتاکاروتن و ویتامین‌های C و E به‌عنوان آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند به کاهش التهابات کمک کنند.
گیاهان سرشار از امگا ۳: بذر کتان یک گیاه سرشار از امگا ۳ است که می‌تواند در کاهش التهابات مجاری هوایی ریه‌ها و بهبود عملکرد آنها کمک کند. این دانه گیاهی همچنین حاوی منیزیم است که از انقباض و تحریک ارگان‌های مختلف ریه جلوگیری می‌کند.
پونه: پونه دارای خواص آنتی‌بیوتیک قوی است و در رژیم غذایی آسمیان می‌تواند به مقاومت بیشتر در برابر التهابات کمک کند. دم‌نوش لاغری از پونه می‌تواند به بهبود علائم آسم و تقویت سیستم تنفسی کمک کند.
نوشیدنی مؤثر در درمان بیماری آسم: در کنار داروهای گیاهی، نوشیدنی‌هایی مانند دم‌نوش شلتوک برنج، گلپر، نعناع و آویشن می‌توانند در بهبود علائم آسم مؤثر باشند. این نوشیدنی‌ها خصوصاً برای تسکین درد گلو، سرفه و تقویت دستگاه تنفسی توصیه می‌شوند.
میوه‌های مؤثر در درمان بیماری آسم: میوه‌هایی نظیر انگور سیاه و قرمز، سیب، خرمالو و میوه‌هایی که حاوی ترکیبات ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی هستند، می‌توانند به بهبود علائم آسم کمک کرده و سلامت ریه‌ها را تقویت نمایند.
پرهیز از غذاهای مضر: پرهیز از غذاهای پرنمک، حاوی مواد افزودنی و غذاهای سرخ‌شده و چرب می‌تواند در مدیریت آسم و کاهش حملات آن مؤثر باشد.
در کل، استفاده هوشمندانه از داروهای گیاهی به همراه مداومی درمان‌های پزشکی معمولاً به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به آسم کمک می‌کند. اما مهم‌ترین نکته همیشه مشاوره و توجه به نظر پزشک و متخصصان درمانی است.
سیر: سیر به‌عنوان یک گیاه دارویی معروف دارای آلیسین با خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی است. این ماده می‌تواند در مدیریت آسم با اثرات ضدالتهابی به کنترل علائم آن کمک کند.
روغن‌ها و گیاهان دارویی: روغن‌ها و گیاهان دارویی می‌توانند نقش مهمی در کنترل التهاب‌ها و بهبود مسیرهای هوایی ریه ایفا کنند. بتاکاروتن و ویتامین‌های C و E به‌عنوان آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند به کاهش التهابات کمک کنند.
زنجبیل: زنجبیل دارای خواص ضدالتهابی بوده و می‌تواند در بهبود آسم شدید مؤثر باشد. مصرف زنجبیل به‌عنوان یک طعم‌دهنده در غذاهای روزمره یا تهیه چای آن، به‌علاوه با اثرات ضدالتهابی، می‌تواند به کاهش تنگی نفس کمک کند.
عسل: مصرف عسل به دلیل خواص ضدالتهابی، به بیماران آسمی توصیه می‌شود. عسل می‌تواند ترشح بزاق را تحریک کرده و تنگی نفس را کاهش دهد. تأثیر آن در کاهش سرفه و بهبود علائم آسم قابل‌توجه است.
نتیجه‌گیری:
طب سنتی ایرانی یک سیستم تاریخی و فرهنگی برای درمان بیماری‌ها است که بر اصول مختلف از جمله تعادل اجزاء و انرژی‌ها تا تأثیرات روحی تأکید دارد. هرچند که تحقیقات علمی کمتری در این زمینه انجام شده است، برخی افراد ممکن است از رویکردها و درمان‌های طب سنتی ایرانی برای کنترل آسم بهره‌مند شوند. بااین‌حال، مهم است هرگز به‌صورت خودسرانه و بدون مشاورهٔ پزشک تصمیم به استفاده از این رویکردها نگیرید و همواره باتوجه‌به شرایط فردی و شدت بیماری تصمیم‌گیری کنید.
