«دستورات مثلث سلامتـ»
خوراکی‌هایی که توصیه می‌شود*
گوشت‌ها: گوسفند، شتر، پرندگان خشکی به‌استثنای مرغ صنعتی، بوقلمون محلی، بلدرچین، کبک، کبوتر، جوجه مرغ و خروس تا 500 گرم
لبنیات: خامه، سرشیر، پنیر با گردو (صرفاً برای شام)
میوه‌ها: انگور، خرما، زیتون، سیب، انار، لیموشیرین، نارگیل، پرتقال شیرین، نارنگی شیرین، انبه و موز رسیده طبیعی
صیفی‌جات: خربزه و گرمک
سبزی‌ها: سبزی‌خوردن (به‌جای سالاد خیار، گوجه‌فرنگی و کاهو)، سیر، پیاز، هویج، کلم، کرفس و سایر سبزی‌های غذا مثل سبزی آش، سبزی کوکو
حبوبات: نخود، لپه و لوبیا
غلات: نخود، لپه و لوبیا
روغن‌ها: روغن کوهان شتر، روغن حیوانی (روغن کرمانشاهی)، روغن دنبه، روغن‌زیتون، روغن کنجد
خشکبار: پسته، فندق، نخودچی، کشمش، انجیر خشک، توت خشک، تخمه (به‌استثنای تخمه هندوانه)، برگه هلو و زردآلو
-تمام غذاهای سنتی ایرانی را با گوشت‌ها و روغن‌های توصیه‌شده طبخ نمایید
-در صورت نیاز به کاهش وزن به همان میزان از مقدار ناهار کم نمایید
-به‌جای چای از عرقیات سنتی و دمنوش‌های سنتی مثل بادرنجبویه، اسطوخودوس، گل‌گاوزبان، عناب، زعفران، زنجبیل، دارچین، نعناع، پونه، چای کوهی و … یا آب جوش به همراه خرما بر اساس نوع مزاج خود استفاده نمایید
-به‌جای قند و شکر سفید از خرما، عسل، توت، کشمش یا قند و شکر سرخ استفاده نمایید
-به‌جای شیرینی‌های مصنوعی خشک و تر از شیرینی‌های طبیعی مانند خرما و انجیر و از شیرینی‌های سنتی تهیه‌شده با روغن حیوانی استفاده نمایید
-خوردن انواع مرباها بلامانع است
-به‌جای نمک صنعتی از نمک طبیعی (سنگ نمک آسیاب شده) استفاده نمایید
خوراکی‌هایی که توصیه نمی‌شود
:الف ـ به‌طور دائمی
گوشت گاو به‌صورت چرخ کرده، خورشتی و مشتقات آن نظیر سوسیس، کالباس، همبرگر و مارتادلا
مرغ صنعتی
چای سبز و سیاه
خوردن پنیر برای صبحانه
نوشابه مصنوعی (انواع نوشابه‌های کولا دار و سایر نوشابه‌های ساخته‌شده با شکر)
قند و شکر سفید
شیرینی‌های مصنوعی‌تر و خشک
انواع سس‌ها (سفید و قرمز)
آب سرد
روغن‌ها: کلیه روغن‌های نباتی شامل (هیدروژنه و غیر هیدروژنه، روغن مایع و روغن سرخ کردنی
گوجه‌فرنگی (رب گوجه‌فرنگی)
:ب ـ به‌طور موقت (صرفاً برای 40 روز پرهیز کامل شود)
گوشت‌ها: ماهی، مرغابی، غاز و مصرف تخم‌مرغ زیاد
لبنیات: ماست، دوغ و شیر
میوه‌ها: هندوانه، خیار، طالبی، میوه‌های ترش و نارس مصرف میوه‌ها در غیر فصل آن‌ها
سبزیجات: بادمجان، اسفناج، باقالا و قارچ
حبوبات: عدس و ماش
خشکبار: گردوی خالی (همراه با پنیر و برای شام بلامانع است)
-به‌جای مصرف آب‌لیمو و آب‌غوره و ترشی می‌توانید از سرکه محلی انگور یا سیرترشی با سرکه محلی انگور استفاده نمایید
خوراکی‌های موقتی پس از 40 روز هرکدام با یک مصلح گرم مصرف شود، مثلاً ماست با نعناع، شیر با خرما و دوغ با گل محمدی و به‌طورکلی موقتی‌ها کمتر مصرف شوند
رژیم غذایی در آینده تعدیل می‌شود
:رژیم تقویت عمومی برای غیر دیابتی‌ها
صبح ناشتا یک عدد سیب شیرین با پوست و گاهی با دانه (سیب ضدعفونی شده که از شب در آب زلال مانده تا سموم احتمالی پوست خارج شده باشد).
صبحانه خوب: 2 قاشق غذاخوری ارده کنجد + 1 قاشق مرباخوری روغن کرمانشاهی (یا 2 قاشق مرباخوری کره محلی گاو) + 1 قاشق غذاخوری شیره خرما یا انگور یا انجیر و یا عسل طبیعی + نان سبوس‌دار
سه عدد پسته خام صبح میل شود
سه عدد بادام درختی خام ظهر میل شود
ناهار کم (برای غیر اضافه‌وزنی‌ها) از روی مثلث سلامت طبخ شده باشد
ترک ناهار برای اضافه‌وزنی‌ها
روزی حداقل 7 عدد خرما
روزی حداقل 5 عدد انجیر خشک یا تازه
غروب نان + پنیر + گردو + سبزی بدون گشنیز (برای اضافه‌وزنی‌ها گاهی همین شام باشد)
شام (برای غیر اضافه‌وزنی‌ها) از روی مثلث سلامت طبخ شده باشد
هرگز وعده غذایی شام ترک نشود
شب سه عدد فندق میل شود
میوه‌های فصل در حد امکان و به‌صورت تک میوه میل شود
:رژیم تقویت عمومی برای دیابتی‌ها
همان رژیم تقویت عمومی می‌باشد، فقط عسل، خرما و انجیر به یک‌چهارم میزان رژیم افراد غیر دیابتی تقلیل یابد
مصرف عرق بوقناق به مقدار موردنیاز و با تجویز پزشک
به‌جای آب سرد چی بخوریم؟
آب سرد به علت دارا بودن طبع سرد و تر، روی NADH سلولی اثر منفی داشته، عبور الکترون برای متابولیسم مواد غذایی را کم کرده و موجب کاهش ATP سلولی می‌گردد که درنهایت می‌تواند موجب اختلال عملکرد بسیاری از سلول‌ها شده و باعث بروز بیماری گردد
:پیشنهاد می‌شود به‌جای آب سرد از موارد زیر استفاده شود
آب جوشیده ولرم شده
آب جوش با خرما
شربت عسل برای غیر دیابتی‌ها
شربت خنک شیره انگور
شربت سرکه‌انگبین با رازیانه برای بانوان (یک استکان عسل + یک چهارم استکان سرکه محلی انگور + یک استکان عرق رازیانه + یک استکان گلاب + یک استکان عرق کاسنی + آب جوشیده ولرم شده به میزان کافی به اندازه‌ای که یک شربت معمولی شیرین است)
شربت سرکه‌انگبین بدون رازیانه برای آقایان (یک استکان عسل + یک‌چهارم استکان سرکه محلی انگور + یک استکان عرق یونجه + یک استکان گلاب + یک استکان عرق کاسنی + یک استکان عرق کاسنی + آب جوشیده ولرم شده به میزان کافی به اندازه‌ای که یک شربت معمولی شیرین است)
انواع شربت‌های محلی مثل شربت زعفران با سکنجبین، شربت بیدمشک با سکنجبین، شربت بهارنارنج با سکنجبین، شربت نعناع با سکنجبین، شربت عرق یونجه با سکنجبین
نکته 1: شربت‌ها خنک میل شون
نکته 2: میزان عسل و مواد شیرین دیگر برای دیابتی‌ها فعلاً یک چهارم غیر دیابتی‌ها می‌باشد، به‌اضافه مصرف عرق بوقناق به میزان لازم
اصلاح رفتار
الف) رفتار معنوی: انجام واجبات، ترک محرمات. انجام مستحبات و ترک مکروهات در حد امکان
ب) انجام پنج تطهیر: جسمی، معدی، خونی، جنسی و روانی
ج) تأمین غذای مناسب هشت مسیر غذایی: 1. غذای دهانی (خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها) 2. غذای لمسی (روغن‌مالی) 3. غذای شنیداری مناسب 4. غذای بویایی مناسب 5. غذای دیداری مناسب 6. غذای جنسی پاک 7. غذای اُنس الهی (عبادت) و مردمی 8. غذای ذهنی و پنداری مناسب
د) رفتار مادی: رعایت ضروریات شش‌گانه شامل: 1. هوای پاک، 2. آب و غذای مناسب، 3. خواب و بیداری مناسب، 4. حرکت و سکون، 5. برونداد و نگهداشت مناسب، 6. اعراض نفسانی مناسب.
موادی که ما می‌خوریم به سه صورت می‌تواند در بدن ما اثر کند اول به ماده و نه به کیفیت گرمی یا سردی و یا سردی و خشکی و نه به صورت نوعیه (مثل چاقو که مادۀ آن آهن است، کیفیت آن سنگینی است و صورت نوعیه اش که آن را از انواع جسم‌های آهنی دیگر متفاوت می‌نماید و آن چاقو بودن است و این ماده آهنی با کیفیت سنگینی خود می‌تواند چیز دیگری مثل چکش یا قیچی باشد) که به قسم اول که صرفاً به ماده اثر می‌کند غذای مطلق می گوئیم که منجر به رشد بدن و افزایش حجم آن می‌گردد مثل گوشت گوسفند، جوجه محلی مرغ و خروس و زردۀ تخم مرغ محلی عسلی و یا گندم و جو
البته غذای مطلق هم به هر حال دارای اندکی کیفیت خواهد بود ولی میزان آن اندک است. دوای مطلق ماده‌ای است که تأثیر آن در بدن به کیفیت است و نه به ماده و مادۀ آن قابلیت تبدیل شدن به اجزای بدن را ندارد مانند: فلفل، زنجبیل، نیلوفر، کافور، رازیانه
غذای دوایی ماده‌ای است که پس از ورود به بدن به ماده در وهله اول و به کیفیت در وهله دوم در بدن اثر می‌کند یعنی مادۀ آن ایجاد خلط در بدن می‌کند و کیفیت آن در بدن ایجاد گرمی، سردی، تری یا خشکی می‌نماید. مثل: کاهو، ماء الشعیر، کدو، هندوانه، خربزه، انگور، خرفه، اسفناج، بابونه، شوید، شلغم، هویج، چغندر، کلم، ماش، عدس، نخود و لوبیا
دوای غذایی ماده‌ای است که در بدن به ترتیب به کیفیت و ماده هر دو اثر می‌نماید یعنی ابتدا با کیفیت گرمی، سردی و تری و خشکی و سپس به ماده در بدن اثر می‌کند مانند: تره، نعناع، کاسنی، تاجریزی، سیر، پیاز
:طبخ غذا با دستور مثلث سلامت
برای پختن غذا با مثلث سلامت مهم ترین مورد نوع مواد غذایی اولیه بکار رفته است؛ یعنی صرف نظر از اینکه نوع غذا چه باشد، مواد اولیه می‌توانند بسیار ساده و در دسترس و معمولی باشند ولی همگی از نوع مرغوب باشند
اولین و مهمترین نوع غذایی که ما مصرف می‌کنیم و در سلامت، مؤثر است قندها یا کربوهیدرات‌ها هستند که عمدتاً از طریق غلات در رژیم غذایی ما وارد می‌شوند و رایج‌ترین آن‌ها شامل گندم و برنج می‌باشند و هر دوی این‌ها مورد تأیید مثلث سلامت هستند و عمده‌ی غذای مردم را تشکیل می‌دهند. از منابع مهم جایگزین گندم برای افراد جامعه جو است که بسیار مورد تأکید و تأیید روایات اسلامی است ولی امروزه کمتر مورد استفاده‌ی مردم قرار می‌گیرد و دسترسی به نان خالص و واقعی جو کم است و جا دارد که سرمایه‌گذاران در این راستا بیشتر تلاش نمایند تا نان جوی مناسب در دسترس مردم عزیزمان قرار گیرد
ماده‌ی اولیه بسیار مهم دیگر که نقش اساسی در تأمین انرژی و ساخت و ساز سلولی و تولید ویتامین‌های مهم محلول در چربی در بدن مانند ویتامین D و همچنین تولید صفرا برای متابولیسم چربی‌ها و کاهش کلسترول خون دارد، چربی‌ها هستند که امروزه متأسفانه نوع چربی مصرفی مردم از نوع اورگانیک و طبیعی که شامل روغن کنجد و زیتون از گروه چربی‌ها و روغن‌های گیاهی و روغن‌های حیوانی مثل روغن زرد، روغن شحم گاو، روغن کوهان شتر و روغن دنبه به روغن‌های گیاهی صنعتی که بعضاً بشدت برای سلامت جامعه مضر هستند، مانند روغن پالم که مصرف صنعتی دارد و نه خوراکی، تبدیل شده است و لازم است خانواده‌ها هر چه سریعتر روغن‌های صنعتی نباتی اعم از روغن مایع، روغن مخصوص سرخ‌کردنی و روغن نباتی جامد را با روغن‌های اورگانیک گیاهی و حیوانی فوق‌الذکر جایگزین نمایند
ماده‌ی غذایی دیگر که مورد استفاده عموم است گوشت است که باز متأسفانه بر خلاف روایات، به‌جای مصرف گوشت گوسفند و شتر و پرندگان کوچک خشکی (بجز مرغ)، به سمت مصرف، گوشت گاو، ماهی‌های پرورشی فراوان و مصرف مرغ صنعتی منحرف شده است و لازم است سریعاً نسبت به جایگزینی این ماده‌ی غذایی در طبخ غذاها اقدام شود تا جلوی بروز بیماری‌های خطرناکی مثل سرطان و بیماری‌های خود ایمنی گرفته شود
مواد بعدی در طبخ غذا با مثلث سلامت، افزودنی‌ها و طعم‌دهنده‌ها هستند که متأسفانه به‌جای نمک طبیعی، زعفران، هل، دارچین، فلفل سیاه، زردچوبه و رب انار امروزه متأسفانه، نمک تصفیه‌شده، رب گوجه و گوجه‌فرنگی و رنگ‌های شیمیایی جایگزین شده‌اند که موجب بیماری‌های مهلک هستند و لازم است سریعاً مواد اورگانیک در طبخ غذاها جایگزین مواد صنعتی شوند
دکتر حسن اکبری
متخصص و دانشیار آسیب شناسی سلولی
محقق و مدرس طب اسلامی- ایرانی
