تماشای مسابقات لیگ برتر همیشه با هیجان و شوروشوق فراوان همراه است. این هیجان گاهی می‌تواند به استرس و اضطراب تبدیل شود، به‌ویژه زمانی که مسابقه حساس یا نتیجه بازی به نفع تیم محبوبتان نباشد. استرس ناشی از تماشای مسابقات ورزشی، به‌خصوص در لیگ برتر، می‌تواند بر سلامت روان و جسم تأثیر بگذارد. اما خبر خوب این است که طب سنتی با ارائه روش‌های طبیعی و بی‌خطر، می‌تواند راهکارهای مؤثری برای مدیریت استرس در چنین مواقعی فراهم کند. در این مقاله، به بررسی روش‌های ساده و کاربردی طب سنتی برای کاهش استرس ناشی از هیجان مسابقات ورزشی می‌پردازیم.
شناخت دقیق استرتس در طب سنتی
استرس چیست؟
استرس یک واکنش طبیعی بدن به شرایط چالش‌برانگیز یا فشارهای روانی است. این واکنش زمانی رخ می‌دهد که بدن احساس خطر یا تهدید کند، حتی اگر این تهدید واقعی نباشد. در شرایط استرس‌زا، سیستم عصبی بدن فعال می‌شود و هورمون‌هایی مانند آدرنالین و کورتیزول ترشح می‌شوند که بدن را برای واکنش سریع آماده می‌کنند. این واکنش‌ها که به‌عنوان “واکنش جنگ یا گریز” شناخته می‌شوند، ممکن است در کوتاه‌مدت مفید باشند؛ اما در بلندمدت می‌توانند مشکلاتی برای سلامت ایجاد کنند.
نحوه عملکرد بدن در هنگام استرس
هنگامی که بدن با یک عامل استرس‌زا روبه‌رو می‌شود، یک زنجیره از واکنش‌های فیزیولوژیکی و شیمیایی در بدن فعال می‌شود. این واکنش‌ها که تحت عنوان “پاسخ جنگ یا گریز” (Fight or Flight Response) شناخته می‌شوند، باعث می‌شوند بدن برای مقابله با شرایط چالش‌برانگیز آماده شود. در ادامه، روند عملکرد بدن در زمان استرس را بررسی می‌کنیم:
۱. فعال‌شدن سیستم عصبی و ارسال پیام هشدار
هنگامی که فرد در یک موقعیت استرس‌زا قرار می‌گیرد (مثلاً هنگام تماشای یک مسابقه حساس لیگ برتر)، مغز به‌ویژه بخشی به نام آمیگدالا (Amygdala) که مسئول پردازش احساسات است، این وضعیت را به‌عنوان تهدید تشخیص می‌دهد.
در این مرحله، آمیگدالا پیامی به هیپوتالاموس ارسال می‌کند که فرمانده اصلی واکنش‌های استرسی در بدن محسوب می‌شود.
۲. ترشح هورمون‌های استرس
بعد از فعال‌شدن هیپوتالاموس، دو مسیر مهم در بدن فعال می‌شود:
سیستم سمپاتیک و ترشح آدرنالین:
غدد فوق‌کلیوی (آدرنال) شروع به ترشح آدرنالین و نورآدرنالین می‌کنند.
این هورمون‌ها ضربان قلب را بالا می‌برند، فشارخون را افزایش می‌دهند و میزان قند خون را بیشتر می‌کنند تا انرژی لازم برای واکنش سریع تأمین شود.
مردمک‌های چشم گشاد می‌شوند تا اطلاعات بیشتری دریافت شود.
ترشح کورتیزول و تأثیر آن بر بدن:
اگر استرس ادامه پیدا کند، بدن شروع به تولید کورتیزول می‌کند
کورتیزول باعث آزادشدن گلوکز در خون می‌شود تا انرژی بیشتری برای فعالیت‌های بدنی و ذهنی فراهم شود.
این هورمون در درازمدت می‌تواند تأثیرات منفی بر سیستم ایمنی، گوارش و حتی مغز داشته باشد.
۳. تأثیرات استرس بر اعضای بدن
قلب و عروق: ضربان قلب بالا می‌رود و رگ‌های خونی منقبض می‌شوند که ممکن است در بلندمدت باعث فشارخون بالا شود.
دستگاه تنفسی: فرد ممکن است تندتر نفس بکشد که در برخی مواقع موجب تنگی نفس می‌شود.
گوارش: کاهش جریان خون در دستگاه گوارش باعث سوءهاضمه، یبوست یا اسهال می‌شود.
سیستم ایمنی: استرس طولانی‌مدت باعث کاهش توانایی سیستم ایمنی و افزایش احتمال بیماری‌ها می‌شود.
مغز و اعصاب: استرس زیاد می‌تواند تمرکز را کاهش داده و موجب خستگی ذهنی و اضطراب شود.
۴. پایان‌یافتن واکنش استرس
بعد از گذشت مدتی، هنگامی که فرد آرام‌تر می‌شود، سیستم پاراسمپاتیک فعال می‌شود و بدن را به حالت طبیعی برمی‌گرداند. ضربان قلب کاهش می‌یابد، فشارخون متعادل می‌شود و سطح هورمون‌های استرس کم می‌شود.
اگر استرس به طور مداوم تکرار شود، بدن دچار استرس مزمن می‌شود که می‌تواند منجر به مشکلات جسمی و روحی جدی شود. در ادامه، به راهکارهای طب سنتی برای کاهش این اثرات خواهیم پرداخت.
استرس مزمن چیست؟
استرس مزمن به حالتی گفته می‌شود که بدن برای مدت طولانی در وضعیت استرس باقی بماند و نتواند به حالت طبیعی بازگردد. برخلاف استرس کوتاه‌مدت که در شرایط خاصی مانند تماشای یک مسابقه حساس لیگ برتر یا قرارگرفتن در یک موقعیت ناگهانی رخ می‌دهد، استرس مزمن به طور مداوم و در طولانی‌مدت ادامه دارد و می‌تواند آسیب‌های جدی به‌سلامت جسم و روان وارد کند.
علت‌های استرس مزمن
استرس مزمن معمولاً به دلیل قرارگرفتن در موقعیت‌های پرتنش برای مدت طولانی ایجاد می‌شود. برخی از رایج‌ترین عوامل آن عبارت‌اند از:
مشکلات شغلی و مالی (مانند نگرانی از درآمد یا فشار کاری زیاد)
روابط پرتنش (درگیری‌های خانوادگی یا عاطفی)
مشکلات سلامتی (مواجهه با بیماری‌های طولانی‌مدت)
احساس ناتوانی در کنترل شرایط زندگی
اضطراب‌های مداوم درباره آینده
علائم استرس مزمن
وقتی بدن برای مدت طولانی تحت استرس قرار می‌گیرد، علائم زیر ممکن است ظاهر شوند:
۱. علائم جسمی:
سردردهای مکرر اختلالات خواب (بی‌خوابی یا خواب بیش از حد)
خستگی دائمی و کاهش انرژی
مشکلات گوارشی (مانند سوءهاضمه، یبوست یا اسهال)
دردهای عضلانی و گرفتگی‌های بدنی
ریزش مو و مشکلات پوستی
۲. علائم روحی و روانی:
اضطراب و نگرانی مداوم
افسردگی و احساس ناامیدی
کاهش تمرکز و فراموشی مکرر
بی‌حوصلگی و کاهش انگیزه
۳. علائم رفتاری:
پرخاشگری و زود عصبانی شدن
کاهش میل به فعالیت‌های اجتماعی
تمایل به پرخوری یا کاهش اشتها
وابستگی به سیگار، الکل یا مواد مخدر برای کاهش استرس
اثرات مخرب استرس مزمن بر بدن
اگر استرس مزمن کنترل نشود، می‌تواند به مشکلات جدی سلامت منجر شود:
بیماری‌های قلبی: افزایش فشارخون و ضربان قلب مداوم می‌تواند ریسک سکته قلبی و مغزی را افزایش دهد.
ضعف سیستم ایمنی: بدن در برابر بیماری‌ها ضعیف‌تر می‌شود و فرد مستعد ابتلا به عفونت‌ها خواهد شد.
افزایش وزن یا کاهش وزن شدید: تغییرات در ترشح هورمون‌ها ممکن است باعث افزایش وزن (به‌خصوص در ناحیه شکم) یا کاهش وزن شدید شود.
دیابت و مشکلات قند خون: استرس مزمن می‌تواند سطح گلوکز خون را بالا ببرد و احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش دهد.
اختلالات روانی: احتمال افسردگی، اضطراب شدید و حتی حملات پانیک در افرادی که دچار استرس مزمن هستند بیشتر است.
انواع استرس و تأثیر آن بر بدن
استرس به‌طورکلی به سه دسته اصلی تقسیم می‌شود که هرکدام تأثیر متفاوتی بر بدن و ذهن دارند. شناخت این انواع به ما کمک می‌کند که بتوانیم بهتر با استرس مقابله کنیم و راهکارهای مناسبی برای کاهش آن بیابیم.
۱. استرس حاد (Acute Stress)
تعریف: استرس حاد همان واکنش فوری بدن به یک موقعیت ناگهانی و کوتاه‌مدت است. این نوع استرس طبیعی بوده و در بسیاری از مواقع مفید است، زیرا بدن را برای مقابله با شرایط دشوار آماده می‌کند.
مثال‌ها:
احساس اضطراب قبل از یک مسابقه ورزشی یا کنکور
استرس هنگام رانندگی در یک مسیر شلوغ
افزایش آدرنالین هنگام تماشای بازی حساس لیگ برتر
علائم:
افزایش ضربان قلب
تعریق دست‌ها
افزایش تمرکز و هوشیاری
تنفس سریع در برخی موارد
ناراحتی معده
راهکارهای کاهش استرس حاد:
تنفس عمیق برای آرام‌سازی ذهن
تمرکز بر لحظه حال (مثلاً توجه به ضربان قلب و تنفس)
استفاده از گیاهان دارویی آرام‌بخش مثل دمنوش اسطوخودوس
۲. استرس حاد اپیزودیک (Episodic Acute Stress)
تعریف: این نوع استرس زمانی رخ می‌دهد که فرد مرتباً درگیر موقعیت‌های استرس‌زا می‌شود. افرادی که سبک زندگی پرتنش دارند یا همیشه نگران آینده هستند، بیشتر به این نوع استرس دچار می‌شوند.
مثال‌ها:
دانشجویی که دائماً درگیر امتحانات و پروژه‌های سنگین است
فردی که شغل پراسترسی دارد و دائماً با ضرب‌الاجل‌ها مواجه است
ورزشکاری که مدام تحت‌فشار برای کسب نتایج بهتر قرار دارد
علائم:
سردردهای مداوم
اختلالات خواب و بی‌خوابی
خستگی مزمن
زود عصبانی شدن
دردهای عضلانی و مشکلات گوارشی
راهکارهای کاهش استرس حاد اپیزودیک:
مدیریت زمان و برنامه‌ریزی منظم
ورزش‌های آرامش‌بخش مثل یوگا و تای‌چی
ماساژ با روغن‌های گیاهی مانند روغن گل سرخ برای کاهش تنش
۳. استرس مزمن (Chronic Stress)
تعریف: استرس مزمن، خطرناک‌ترین نوع استرس است که در طولانی‌مدت ادامه پیدا می‌کند و می‌تواند به مشکلات جدی جسمی و روحی منجر شود. این نوع استرس زمانی رخ می‌دهد که فرد در یک وضعیت سخت‌گیر افتاده و نمی‌تواند آن را تغییر دهد.
مثال‌ها:
زندگی در یک محیط پرتنش خانوادگی
مشکلات مالی طولانی‌مدت
اشتغال در یک شغل پراسترس و بدون چشم‌انداز پیشرفت
علائم:
افسردگی و ناامیدی
کاهش تمرکز و فراموشی
مشکلات قلبی و فشارخون بالا
ضعف سیستم ایمنی و بیماری‌های مکرر
افزایش یا کاهش شدید وزن
راهکارهای کاهش استرس مزمن:
مصرف مواد غذایی آرام‌بخش مثل عسل، زعفران و خرما
مدیتیشن و تمرینات تنفسی روزانه
مشاوره روان‌شناسی و تکنیک‌های مدیریت استرس
پیاده‌روی در طبیعت برای کاهش فشارهای عصبی
جمع‌بندی
استرس به سه نوع حاد، حاد اپیزودیک و مزمن تقسیم می‌شود که هرکدام اثرات مختلفی روی بدن دارند. استرس‌های کوتاه‌مدت معمولاً بی‌خطر هستند و حتی می‌توانند عملکرد بدن را بهبود دهند، اما استرس‌های طولانی‌مدت به‌خصوص استرس مزمن، می‌توانند سلامت فرد را به خطر بیندازند. استفاده از راهکارهای طب سنتی مانند مصرف گیاهان آرام‌بخش، اصلاح سبک زندگی و ورزش‌های ذهن‌آرام می‌تواند نقش مهمی در کاهش اثرات منفی استرس داشته باشد.
تست تحلیل روانشناختی
آنچه در این نقاشی می بینید ابتدا به شما می آموزد که چگونه از شر استرس خلاص شوید
استرس مشکلی است که تعداد بسیار زیادی از افراد به دلایل مختلف از آن رنج می‌برند. طبیعی است که همه به دنبال رهایی از آن باشند؛ زیرا مانع موفقیت و عملکرد روابط اجتماعی می‌شود. اما این آزمایش می‌تواند به شناسایی راه‌هایی برای کمک به بازگرداندن آرامش کمک کند؛ بنابراین، شما باید مشخص کنید که کدام شکل ابتدا در هنگام مشاهده این نقاشی دیده می‌شود.
1- صورت مرد
اگر ابتدا به نقاشی نگاه کنید و چهره مرد را ببینید، اغلب زمانی که مجبور هستید بیش از یک کار را هم‌زمان انجام دهید، احساس استرس می‌کنید؛ بنابراین برای رهایی از این احساس آزاردهنده سعی کنید برنامه روزانه خود را سازماندهی کنید؛ بنابراین، می‌توانید وظایف و وظایف خود را به‌تدریج انجام دهید؛ بنابراین اولویت‌ها را تعیین کنید و کارهای مهم را در راس لیست قرار دهید و به دنبال آن کارهایی که اهمیت کمتری دارند و در زندگی شما تأثیر دارند قرار دهید. همچنین فراموش نکنید در صورت امکان برخی از کارها را به افرادی که به آنها اعتماد دارید بسپارید. درصورتی‌که امکان‌پذیر نیست. در صورت مجاز بودن، سعی کنید اجرای آن را به زمان دیگری موکول کنید.
همچنین بخوانید: این تست به شما کمک می‌کند خود را از چشم شوهرتان ببینید… بهترین و بدترین خصوصیات شما از نظر او چیست؟
2- زن و درخت
اگر زن و درخت را جلوی صورت مرد ببینید، عجول هستید، بی‌حوصله هستید و در مدت کوتاهی تصمیم می‌گیرید. شما همچنین ترجیح می‌دهید وظایف را به‌سرعت انجام دهید؛ بنابراین ممکن است آن را به‌درستی اجرا نکنید و حتی ممکن است اشتباهات زیادی مرتکب شوید. همچنین انتظار برای تمام‌شدن و گرفتن نتایجش شما را عصبی می‌کند. به همین دلیل باید چند تمرین روانشناختی انجام دهید که به شما در یادگیری صبر کمک می‌کند. همیشه در سرعت و عجله پشیمانی وجود دارد. به یاد داشته باشید که انجام کارها به‌آرامی بیشتر از عجله‌کردن به شما کمک می‌کند تا به موفقیت برسید. دستیابی به اهداف همچنین شما را قادر می‌سازد تا احساس شادی و آرامش داشته باشید و به شما کمک می‌کند. از استرس خلاص شوید.
راهکارهای طب سنتی برای پیشگیری و درمان استرس
طب سنتی بر این باور است که استرس و اضطراب ناشی از عدم تعادل در مزاج بدن است و با اصلاح سبک زندگی و تغذیه مناسب می‌توان آن را کنترل کرد. در ادامه به مهم‌ترین روش‌های طب سنتی برای کاهش استرس می‌پردازیم.
۱. مصرف گیاهان دارویی آرام‌بخش
طب سنتی تأکید زیادی بر استفاده از گیاهان دارویی برای کاهش استرس و اضطراب دارد. در ادامه برخی از بهترین گیاهان آرام‌بخش معرفی شده‌اند:
۱.۱. دمنوش اسطوخودوس
خواص: آرام‌بخش اعصاب، بهبود خواب، کاهش تنش‌های عصبی
روش مصرف: یک قاشق چای‌خوری گل اسطوخودوس را در یک لیوان آب جوش دم‌کرده و ۲۰ دقیقه بعد بنوشید.
۱.۲.دمنوش بادرنجبویه
خواص: کاهش اضطراب، بهبود خلق‌وخو، تقویت حافظه
روش مصرف: یک قاشق چای‌خوری برگ بادرنجبویه را در یک لیوان آب جوش دم کرده و روزانه دو بار مصرف کنید.
۱.۳. چای گل گاوزبان
خواص: تقویت اعصاب، آرامش‌بخش، بهبود کیفیت خواب
روش مصرف: یک قاشق غذاخوری گل گاوزبان را با لیموعمانی دم کرده و عصرها بنوشید. (افراد با فشار خون بالا باید با احتیاط مصرف کنند.)
۱.۴. دم نوش سنبل‌الطیب
خواص: کاهش استرس، رفع بی‌خوابی، تقویت سیستم عصبی
روش مصرف: یک قاشق چای‌خوری ریشه سنبل‌الطیب را در یک لیوان آب جوش دم کرده و قبل از خواب میل کنید.
۱.۵. زعفران
خواص: نشاط‌آور، کاهش افسردگی، تقویت مغز
روش مصرف: مقدار کمی زعفران را در شیر گرم یا دمنوش‌های گیاهی ترکیب کرده و بنوشید.
۱.۶. چای بابونه
خواص: آرام‌بخش، ضد اضطراب، تقویت گوارش
روش مصرف: یک قاشق چای‌خوری گل بابونه را در آب جوش دم کنید و بعد از غذا بنوشید.
۱.۷. دم نوش نعناع
خواص: تسکین استرس، بهبود عملکرد مغز، تقویت هضم
روش مصرف: چند برگ نعناع را در آب جوش بیندازید و بعد از ۱۰ دقیقه بنوشید.
۱.۸. چای دارچین
خواص: تقویت سیستم عصبی، افزایش انرژی، بهبود خلق‌وخو
روش مصرف: یک تکه چوب دارچین را در آب جوش دم کنید و با کمی عسل میل کنید.
۱.۹. دمنوش رزماری
خواص: کاهش استرس، افزایش تمرکز، بهبود خواب
روش مصرف: یک قاشق چای‌خوری برگ خشک رزماری را در آب جوش دم کرده و بنوشید.
۱.۱۰. گل محمدی
خواص: نشاط‌آور، ضد افسردگی، آرام‌بخش
روش مصرف: مقداری گلبرگ گل محمدی را در آب جوش دم کرده و میل کنید یا از گلاب برای رایحه‌درمانی استفاده کنید.
۱.۱۱. چای زنجبیل
خواص: تقویت اعصاب، افزایش انرژی، بهبود عملکرد مغز
روش مصرف: مقداری زنجبیل تازه را در آب جوش دم کنید و با عسل میل کنید.
۲. اصلاح تغذیه و مزاج‌شناسی
۲.۱. مصرف غذاهای گرم و تر
بر اساس طب سنتی، افرادی که استرس و اضطراب دارند، معمولاً دارای مزاج سرد و خشک هستند. برای تعادل مزاج، مصرف مواد غذایی با طبع گرم و تر توصیه می‌شود:
عسل و خرما
مغزها مانند گردو، بادام و پسته
زعفران و دارچین
۲.۲. پرهیز از غذاهای مضر برای اعصاب
غذاهای سرد و خشک مانند عدس و بادمجان (برای افراد با مزاج سوداوی)
مصرف زیاد فست‌فود و مواد فرآوری‌شده
نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند قهوه و چای پررنگ
۳. سبک زندگی آرامش‌بخش
۳.۱. ماساژ با روغن‌های طبیعی
روغن گل سرخ: کاهش تنش‌های عصبی
روغن بنفشه: آرام‌بخش و ضد اضطراب
روش استفاده: شب‌ها کف پا و پشت گردن را با روغن ماساژ دهید.
۳.۲. پیاده‌روی در طبیعت و کوه‌نوردی
بر اساس اصول طب سنتی، ارتباط با طبیعت باعث تخلیه انرژی‌های منفی و کاهش استرس می‌شود.
۳.۳. خواب منظم و استراحت کافی
خواب قبل از ساعت ۲۳ شب برای تنظیم هورمون‌های بدن
پرهیز از استفاده از موبایل و تلویزیون قبل از خواب
۴. استفاده از رایحه‌درمانی
استشمام عطرهای طبیعی مانند گلاب، یاس و مشک
دود کردن اسپند برای پاکسازی محیط و کاهش استرس
جمع‌بندی
برای کاهش استرس، طب سنتی توصیه می‌کند که تعادل مزاج را حفظ کرده، از گیاهان دارویی آرام‌بخش استفاده کنیم، تغذیه مناسبی داشته باشیم و سبک زندگی آرامش‌بخشی را دنبال کنیم. با رعایت این نکات، می‌توان به آرامش روانی بیشتری دست یافت و از استرس‌های روزمره در امان ماند.
لیگ برتر و استرس تماشاگران؛ راهکارهای طب سنتی برای آرامش
چربی: از کبد چرب تا چربی خون و اشباعشده؛ تاثیرات آن بر سلامت بدن| دکتر حسن اکبری
4 نوع سرطان رایج و جدیدترین روش‌های درمان و پیشگیری از آنها با طب سنتی
کاهش وزن سریع و اورژانسی در 7 روز با طب سنتی؟ تفاوت کاهش وزن و کاهش سایز چیست؟| دکتر حسن اکبری
درمان بیماری مزمن کلیوی و نارسایی کلیه با رویکرد طب سنتی و همودیالیز| دکتر حسن اکبری
