استان فارس، به دلیل موقعیت جغرافیایی و اقلیم متنوع خود، یکی از مناطق برجسته ایران در زمینه تنوع گیاهان دارویی، زراعی و باغی به شمار می‌رود. این استان از دشت‌های خشک گرفته تا مناطق کوهستانی و معتدل، زیستگاه گسترده‌ای از گیاهان با کاربردهای مختلف دارویی، غذایی و صنعتی است. در این مقاله به بررسی پوشش گیاهی تمامی شهرهای استان فارس و کاربردهای درمانی آن‌ها پرداخته‌ایم.

  1. نوع پوشش گیاهی استان فارس

پوشش گیاهی طبیعی

استان فارس، به دلیل تنوع اقلیمی، از مراتع کم‌تراکم تا جنگل‌های انبوه و محصولات کشاورزی، طیف وسیعی از گیاهان را در برمی‌گیرد. این تنوع، به اختلاف ارتفاع، نوع خاک و شرایط بارندگی در مناطق مختلف استان مربوط است.

  2. پوشش گیاهی طبیعی شهرستان‌های فارس

 گیاهان مرتعی:
در مناطق خشک‌تر استان مانند لامرد، لار و جهرم، گیاهانی مانند خارشتر، گون، آویشن و درمنه یافت می‌شوند که برای چرای دام بسیار ارزشمندند.
 جنگل‌های پراکنده:
ارتفاعات سپیدان، اقلید و کوهمره سرخی، زیستگاه جنگل‌های پراکنده‌ای از گونه‌های بلوط ایرانی، بادام‌کوهی، بنه و زالزالک وحشی هستند.

  3. پوشش گیاهی زراعی و باغی

 گندم و جو: در دشت‌های حاصلخیز مانند مرودشت و کازرون، گندم و جو به‌عنوان محصولات استراتژیک کشت می‌شوند.
  خرما: شهرستان‌های لار، جهرم و فراش بند به دلیل آب‌وهوای گرم، قطب تولید خرما هستند.
  انار و مرکبات: شهرستان‌های نی‌ریز، داراب و فسا به دلیل شرایط معتدل، به تولید انار و مرکبات باکیفیت معروف‌اند.
  زعفران: در ارتفاعات سردتر مانند اقلید و بوانات، زعفران به‌عنوان محصولی ارزشمند کشت می‌شود.  

  4. پوشش گیاهی خاص و بومی

  کاکوتی و آویشن: در ارتفاعات سپیدان و دنا این گیاهان معطر و دارویی رشد می‌کنند.
  آنغوزه: مناطق خشک جنوبی استان، مانند لامرد و مهر، زیستگاه این گیاه دارویی هستند.
  بنه و بادام‌کوهی: در ارتفاعات مرکزی استان مانند کوار و فیروزآباد یافت می‌شوند.  

  5. گیاهان دارویی استان فارس

  استان فارس، به دلیل اقلیم متنوع و موقعیت جغرافیایی خاص خود، یکی از مناطق مهم ایران در تولید و کشت گیاهان دارویی به شمار می‌رود. برخی از مهم‌ترین گیاهان دارویی استان فارس و کاربردهای آن‌ها عبارت‌اند از:

  گل‌گاوزبان

  مناطق رویش: ارتفاعات شمالی و مناطق سردسیری مانند سپیدان و اقلید.
  خواص درمانی: آرام‌بخش، تقویت‌کننده قلب، کاهش اضطراب و درمان سرماخوردگی. 

  آویشن

  مناطق رویش: مناطق کوهستانی مانند سپیدان، فیروزآباد، و ارتفاعات کوهمره.
  خواص درمانی: ضدعفونی‌کننده، تقویت سیستم تنفسی و گوارشی، تسکین گلودرد و سرماخوردگی.  

  کاسنی

  مناطق رویش: مناطق معتدل و دشت‌های مرکزی مانند شیراز، مرودشت و کازرون.
  خواص درمانی: تقویت کبد، تصفیه خون، کاهش حرارت بدن، و بهبود عملکرد گوارش.  

  خارخاسک

  مناطق رویش: زمین‌های کم‌آب و خشک جنوب استان مانند لامرد و جهرم.
  خواص درمانی: تقویت قوای جنسی، کاهش التهاب مجاری ادراری، و تقویت سیستم ایمنی.  

  بابونه

  مناطق رویش: دشت‌های حاصلخیز و معتدل مانند اطراف داراب و مرودشت.
  خواص درمانی: ضدالتهاب، آرام‌بخش، درمان مشکلات گوارشی، و تسکین‌دهنده دردهای عضلانی.  

  بنه (پسته کوهی)

  مناطق رویش: کوهستان‌های فیروزآباد، کوهمره سرخی و سپیدان.
  خواص درمانی: تقویت سیستم ایمنی، بهبود زخم‌ها و کاهش کلسترول خون.  

  گل محمدی

  مناطق رویش: ارتفاعات معتدل و سرد نی‌ریز، استهبان و سپیدان.
  خواص درمانی: ضدافسردگی، کاهش استرس، و کاربرد در تهیه گلاب و محصولات آرایشی – بهداشتی.  

  آنغوزه

  مناطق رویش: نواحی خشک جنوب استان مانند لار و مهر.
  خواص درمانی: تقویت معده، ضدعفونی‌کننده قوی، و کاهش نفخ و مشکلات گوارشی.

  بومادران

  مناطق رویش: مناطق کوهستانی و معتدل شمال استان.
  خواص درمانی: ضدالتهاب، تنظیم قاعدگی، و بهبود زخم‌ها و جراحات سطحی.  

  ریحان

  مناطق رویش: مناطق معتدل و گرم، به‌ویژه در کازرون و مرودشت.
  خواص درمانی: آرام‌بخش، ضد نفخ، و تقویت سیستم تنفسی.  

  6.اهمیت اقتصادی و درمانی گیاهان دارویی استان فارس

  گیاهان دارویی استان فارس نقش بسزایی در اقتصاد محلی، تولید محصولات دارویی، و درمان‌های سنتی و نوین دارند. توسعه کشت و فراوری این گیاهان می‌تواند علاوه بر حفظ میراث طبیعی منطقه، زمینه‌ساز جذب گردشگری سلامت و ایجاد اشتغال پایدار باشد.