طب اسلامی – ایرانی
امروزه در بسیاری از کشورها توجه و اقبال روز افزونی به طب سنتی پدیدار شده است و هر روز شاهد افزایش این علاقه در مردم دنیا هستیم که این مسئله در کشورهای دارای مکتب های بومی طب سنتی بیشتر مشاهده می گردد که از جمله این کشور ها می توان به ایران، هند و چین اشاره کرد. در این میان با اینکه ایران بنیانگذار طب سنتی و ریشه و خاستگاه این طب (حتی در سایر مکاتب پزشکی دنیا) محسوب شده است ولی متاسفانه کمتر به عنوان یک مرکز منسجم و نهادینه شده جهانی با یک سامانه دقیق سیاست گذاری، کنترلی و تحقیقاتی علمی در دنیای پزشکی امروز مطرح است. اما با نگاهی دقیق تر به سایر کشورهای پیشرو در طب سنتی می توان دریافت که ایشان با مدیریت و ساماندهی دقیق و صحیح در سازمان بهداشت جهانی و در اغلب دانشگاه های معتبر دنیا، در رشته های طب سنتی دارای دانشگاهها، اساتید برجسته و دانشجویان فراوان بوده و در درمانگاه ها و بیمارستان های زیادی، روزانه هزاران بیمار را درمان می کنند و از دیدگاه اقتصادی و اعتبار بین المللی بسیار سطح بالایی را به خود اختصاص داده اند این درحالی است که متاسفانه در کشور ما با وجود ظرفیت های بسیار بالا و منابع صحیح علمی و معرفتی در زمینه طب و سلامت که بسیاری از آنها مستقیم یا غیر مستقیم منشاء قرآنی و حدیثی دارند و اثرات معجزه آسای عمل به دستورات آنها کامل محسوس است، به علت نبودن یک سامانه دقیق سیاست گذاری، اجرایی و کنترلی، پتانسیل بالقوه عظیم پزشکی، فرهنگی و اقتصادی که می تواند در اصلاح رفتار مردم جهان و صدور فرهنگ اصیل اسلامی، به دنیا موثر باشد کم اثر و گاهی بی اثر است
:پایه های طب اسلامی- ایرانی بر دو ستون اصلی استوار است
الف: اصلاح رفتار معنوی و مادی و بازگشت انسان به فطرت پاک خود و معارف الهی
ب: اصلاح جسمی که خود دارای سه قسمت می باشد
ج:اصلاح تغذیه
د: استفاده از داروهای گیاهی
و:استفاده از اقدامات درمانی
در اصلاح تغذیه، به مردم آموزش داده می شود که بر اساس آیات و روایات و فرمایش های بزرگان و حکما چه غذاهایی به چه میزان و چگونه مصرف شوند و چه غذاهایی با چه شرایطی مصرف نشوند. به طور مثال در مورد گوشت ها در طب مدرن این مواد غذایی به گوشت قرمز و گوشت سفید تقسیم بندی می شوند در حالی که در طب اسلامی – ایرانی گوشت، چه قرمز و چه سفید به نوع حیوان بستگی دارند و چه بسا گوشت قرمزی شفا بخش عنوان شده و گوشت سفیدی بیماری زا تلقی شده است. لذا این معارف می تواند در نحوه زندگی مردم و اقتصاد تغذیه تاثیرات عمیقی بگذارد
در استفاده از داروهای گیاهی همیشه مبنا بر تقدم اصلاح و درمان با غذاهاست و هر غذایی می تواند به عنوان یک دارو در نظر گرفته شود و استفاده از داروهای گیاهی فقط در حد ضرورت مجاز است و در صورت لزوم درمان با استفاده از یک دارو شروع می شود و در حالت ضرورت استفاده از دو دارو یا چند دارو در برنامه درمانی قرار می گیرد ولی باید دانست که در طب اسلامی – ایرانی و طب سنتی همیشه نیاز به در دسترس بودن داروهای گیاهی مرغوب و اصل وجود دارد و در کشور باید یک مدیریت قوی که کل طب اسلامی – ایرانی را سیاست گذاری و پایش می کند، باید امور داروهای گیاهی و کیفیت آنها را نیز کنترل نماید
عنوان بعدی استفاده از اقدامات درمانی طب اسلامی – ایرانی است که با یک بادکش و روغن مالی و دلک ساده شروع می شود و می تواند به حجامت، فصد، زالو درمانی و جراحی ختم شود که تمام این اعمال یداوی باید تحت نظارت دقیق کیفی و علمی باشد
برای نتیجه گرفتن از طب اسلامی – ایرانی اصلاح روح و رفتار معنوی در کنار اصلاح رفتار مادی شامل ورزش و کار بدنی در اولویت است و سپس لازم است اصلاح جسم بیمار انجام شود. چون بسیاری از بیماری ها نیاز به مراقبت دایمی تا رفع مشکل حاد بیمار دارند، لازم است مراکز و بیمارستانهایی بطور اختصاصی در اختیار دانشگاه های طب اسلامی – ایرانی قرار گیرند تا دستورات فوق الذکر به درستی و به طور کامل در خصوص بیماران اجرا گردد و سامانه های ثبت و ضبط پژوهشی به طور دقیق تمام تغییرات قبل و بعد اقدامات درمانی را مستندسازی نمایند و در این راه از گرفتن عکس و فیلم برداری استفاده شود و نتایج حاصل شده به صورت مقاله جهت بهره برداری مجامع بین المللی پزشکی در دسترس قرار گیرد
در خاتمه با توجه به کارهای عظیمی که برخی کشورها با بضاعت اندک در زمینه طب سنتی انجام داده اند و موجب بهره برداری های کلان فرهنگی، اقتصادی و اقتدار سیاسی آنها از کانال ترویج و توسعه طب سنتی آنها شده است و تعداد زیادی دانشگاه طب سنتی دایر نموده اند و از تمام دنیا دانشجو می پذیرند. جا دارد کشور عزیزمان که همزمان دارای میراث گرانبهای معارف اسلامی قرآن و اهل بیت علیه السلام به اضافه آثار متعدد و مدون بزرگان و حکمای بی نظیر است هرچه سریعتر در جهت ساماندهی جدی و همه جانبه طب اسلامی ایرانی اقدام نماید. بنابراین پیشنهاد های زیر جهت بهره برداری فهرست می گردند
دانشگاه علوم پزشکی اسلامی – ایرانی تاسیس گردد
با توجه به عدم آشنایی اغلب پزشکان با معارف و دانش طب اسلامی ایرانی و مبانی آن که بعضا علت مخالفت این عزیزان با توسعه این طب همین مسئله است، پیشنهاد می گردد سالانه حداقل یک دوره فشرده کوتاه مدت برای تمام پزشکان علاقه مند برگزار گردد
بیمارستان ها و مراکز درمانی اختصاصی جهت درمان بیماران با طب اسلامی و تربیت پزشکان و سایر اعضای گروه درمانی در نظر گرفته شود
سیاست گذاری امور پزشکی اسلامی – ایرانی و داروهای گیاهی توسط یک سامانه مدیریت منسجم، آگاه و کارآمد صورت پذیرد که این سازمان مستقل می تواند زیر نظر رئیس جمهور و یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشد
توسعه و ترویج طب اسلامی ایرانی برای مردم از طریق رسانه های جمعی جهت آگاهی و استفاده از این طب به علت عدم وابستگی به خارج از کشور و عوارض بسیار کمتر از طب غربی
دکتر حسن اکبری
متخصص و دانشیار آسیب شناسی سلولی
و محقق و مدرس طب اسلامی – ایرانی
