هوالشافی
رژیم غذایی صحیح:
بقراط حکیم می فرماید: باید کاری کنی که غذای تو، تنها داروی تو باشد و داروی تو غذای مخصوص تو گردد.
غذاها و داروها نیز مانند بدن انسان از موادی تشکیل یافته اند که موجب می شود آن ها نیز دارای کیفیت گرم یا سرد و تر یا خشک باشند. به طور کلی برای رعایت اصل تعادل لازم است فرد هر چه بیشتر خود را به اعتدال نگه دارد تا کارکرد اعضا و بافت های مختلف بدن متعادل باشد.
به عنوان مثال فردی که دارای مزاج گرم و خشک است باید از افراط در خوردن مواد گرم و خشک مانند عسل و فلفل خودداری کند. زیرا این نوع غذاها اورا از حالت تعادل خارج می نمایند و علایم آزار دهنده مانند خشکی پوست و بی خوابی را افزایش می دهند. ولی استفاده از خیار و هندوانه که سرد و تر هستند فرد را به حالت تعادل بازگردانده و حال عمومی او را بهتر می کند.
اهمیت رژیم غذایی صحیح در این بین با توجه به جزئیات بدن و طبع هر فرد بیشتر خود نمایی می کند.
کشک بادمجان:
یکی از مهمترین مسائل روزمره انسان استفاده از انواع غذاها برای رفع گرسنگی و ادامه حیات است. به عنوان مثال، یکی از غذاهای سنتی ما ایرانی ها کشک و بادمجان است. که غذای خوشمزه ای است. آیا تا بحال از خود پرسیده اید که چرا کشک را همراه بادمجان مصرف می کنند؟
علت آن است که مردم در قدیم مزاج خود را بهتر از امروز می شناختند. و از این رو بعضی از آنان اصلاً بادمجان مصرف نمی کردند و بعضی دیگر هم که مصرف می کردند به صورت کشک همراه با بادمجان بود تا مزاج غذای خود را متعادل کنند.
بادمجان سرخ کرده در روغن به تنهایی ایجاد سودا می کند. یعنی خلط سودا در بدن را افزایش می دهد و زیاد شدن این خلط در بدن موجب بیماری های پوستی، ناراحتی های اعصاب و روان می شود. همچنان استفاده از کشک به تنهایی موجی لختی بدن، بی خوابی و در بعضی از افراد موجب بروز بیماری هایی مانند صرع می شود.
علاوه بر موارد ی که گفته شد بدن انسان به مواد زیادی مانند پروتئین، چربی، کربوهیدرات، آب، انواع ویتامین و انواع مواد معدنی نیاز دارد. بعضی از این مواد به مقدار زیادی در بدن وجود دارند و مقدار بعضی دیگر ناچیز است. این مواد از راه غذا خوردن به بدن انسان می رسند. غذای مناسب غذایی است که تمام این ترکیبات را به بدن انسان برساند.
کم و زیاد شدن ترکیب مواد غذایی مورد نیاز بدن باعث به هم خوردن تعادل و نسبت مواد موجود در بدن می گردد. و بیماری های زیادی بوجود می آورد.
ساختمان بدن:
امام صادق علیه السلام: انسان می خورد و می آشامد. با آتش، می بیند و کار می کند. با نور، می شنود و می بوید با باد، لذت غذا و نوشیدنی را درک می کند. و با روح حرکت می کند.
و فرمود: اگر آتش در معده اش نبود غذا هضم نمی شد. اگر باد نمی شد آتش معده شعله ور نمی گشت. و تفاله غذا از شکمش بیرون نمی شد. اگر روح نبود حرکت و ایاب و ذهاب نمی شد. اگر آب نبود آتش معده او را می سوخت. اگر نور نبود نمی دید و تعقل و تفکر نمی کرد. پس خاک صورت انسان است در زمین. و زمین قوام ندارد مگر با آب. جسم انسان نیز قوام ندارد مگر با خون و مخ انسان کف و چربی و پیه و خون است.
چنان که انسان جهت دنیا و آخرت آفریده شده، موقعی که خداوند بین دنیا و آخرت را جمع کرد زندگیش در زمین برقرار شد. چون او از طرف آسمان به سوی دنیا نازل گشته و موقعی که خداوند میان آنها تفرقه انداخت این جدایی مرگ است. و در نتیجه به آسمان بر می گردد.
خداوند داروی درمان بیماری ها را در وجود خود ما قرار داده است.
از چه غذاهایی استفاده کنیم که تمام مواد غذایی را به اندازه ی مورد نیاز به بدن ما برساند و رژیم غذایی صحیح را رعایت کرده باشیم؟
گروه های غذایی:
گروه نان و غلات: این گروه شامل غذاهایی است که از گندم، جو، ارزن و برنج تهیه می شوند. بعضی از غذاهای این گروه شامل نان گندم، نان جو، گندم پرک شده، برنج، ماکارونی، بیسکویت، کیک، کلوچه، رشته آش و … می باشد.
این گروه تأمین کننده کربوهیدرات پیچیده، پروتئین، فیبر، آهن، منیزیم، ریبوفلاوین، تیامین و نیاسین هستند.
گروه سبزی ها: این گروه شامل انواع سبزی ها مانند هویج، گوجه فرنگی، خیار، کدو، کلم، گل کلم، بادمجان، قمری، بامیه، سبزی خورش، سبزی خوردن، اسفناج، لوبیا سبز، نخود سبز و … می باشد.
این گروه تأمین کننده فیبر، پتاسیم، منیزیم، ویتامین A، ویتامین C و فولات هستند.
گروه میوه ها: این گروه شامل انواع میوه ها مانند پرتقال، سیب گلاب، گلابی، هندوانه، طالبی، هلو، لیموترش، موز، گریپ فروت، توت، کیوی ،انگور و … می باشد.
این گروه تأمین کننده فیبر، پتاسیم، ویتامین A و ویتامین C می باشد.
گروه گوشت ها: این گروه شامل انواع گوشت قرمز و سفید، مرغ، ماهی، تخم مرغ، سوسیس، کالباس و … می باشد.
حبوبات مانند لوبیا، سویا، عدس، ماش و لپه هم جزء این گروه هستند. البته این مواد باید با غلاتی مانند برنج همراه شوند و یا چند تا از آنها با هم ترکیب شوند تا بطور کامل در این گروه قرار گیرند.
همچنین سوسیس و کالباس در این گروه هستند ولی توصیه می شود از آنها استفاده نکنید.
این گروه تأمین کننده پروتئین، فسفر، روی، منیزیم، آهن، ویتامین B6، ویتامین B12، نیاسین و تیامین می باشد.
گروه شیر و لبنیات ها: این گروه شامل شیر و غذاهای تهیه شده از آن مانند ماست، دوغ، کشک، پنیر و بستنی می باشد.
کشک و پنیر در بسیاری از منابع جزء گروه گوشت ها حساب می شوند. همچنین بستنی به علت داشتن شکر نباید به مقدار زیادی جایگزین شیر و لبنیات شود.
این گروه تأمین کننده کلسیم، پروتئین، ریبوفلاوین و ویتامین B12 می باشد.
گروه چربی و قند ها: این گروه شامل انواع چربی، روغن، قند، آب نبات، شکلات، شیرینی، شربت، ژله، مربا، شکر، عسل، خامه، سرشیر، نوشابه های گازدار، کره، مارگارین، انواع سس می باشد.
این گروه تأمین کننده انرژی هستند و مواد غذایی چندانی ندارند.
شما باید هر روز از تمام گروه های غذایی گفته شده استفاده کنید. تا رژیم غذایی صحیح داشته باشید.
به شکل زیر دقت کنید:
«هرم گروه های غذایی»
غذای شما بیش از هر چیز باید دارای نان و غلات باشد. میوه ها و سبزی ها به اندازه ی هم مصرف شوند. و مصرف آنها از نان و غلات کمتر باشد. مصرف شیر و لبنیات و گروه گوشت ها کمتر از سبزی و میوه ها است. قند و چربی باید در مقدار کمی مصرف شوند. به این ترتیب رژیم غذایی صحیح را به درستی رعایت کرده اید.
البته باید به مزاج های گوناگون مواد غذایی نیز توجه داشته باشید. بیشتر از غذاهایی استفاده کنید که با طبع شما سازگارند.
منبع: برگرفته از کتاب ” مجموعه کامل دائرة المعارف تغذیه” از آقای داریوش صالحی
دکتر حسن اکبری متخصص آسیب شناسی سلولی و طب سنتی
