هوالشافی
چرا خشکی چشم می گیریم؟
قبل از ورود به مبحث خشکی چشم باید ساختمان چشم را در قسمت ضمیمه ای خوب بشناسیم تا سپس بدانیم چگونه چشم ما خشک می شود
:ملتحمه (Conjunctiva)
ملتحمه یک پرده مخاطیِ پوشاننده ی شفاف و بسیار نازک است که در قسمت جلویی چشم روی صلبیه و سطح داخلی پلک ها را می پوشاند، این پرده شامل سلول های پوشاننده از جنس استوانه ای طبقه طبقه و تعداد زیادی سلول های جامی شکل مترشحه ی موسین لزج و یک آستر مخاط از جنس بافت همبندی شل می باشد
ملتحمه دارای یک نوع سلول است، سلول های کوچک استوانه ای شبیه سلول های جامی که ماده لغزنده موسین ترشح می کنند، در سطح داخلی پلک، سلول های بزرگی در غدد آسینی به نام غدد تارسال دیده می شوند که این سلول ها همراه با ترشح خود، به داخل مجرا می افتند و این سلولها ماده چربی به نام سبوم ترشح می کنند که ادغام این ماده چرب همراه با اشک هم کمک به لغزنده بودن سطح چشم می کند و هم موجب می شود که سطح چشم رطوبت خود را به راحتی از دست ندهد و یک نوع روغن کاری دائمی سطح چشم داشته باشیم و همچنین این سبوم چرب یک محافظ فیزیکی بسیار عالی برای جلوگیری از خراش های مکانیکی چشم می باشد
غدد دیگری که در لایه داخلی پلک ها وجود دارند غدد میبومین (Meibomian) هستند که آنها نیز ترشحات چرب دارند و لذا یک لایه سطحی چرب را بر روی لایه اشک ایجاد می کنند (چربی روی آب می ایستد) و لذا میزان تبخیر اشک را کاهش و میزان لغزندگی آنرا افزایش می دهد
:غدد اشکی (Lacrimal glands)
غدد اشکی بطور مداوم تولید اشک می نمایند، اشک دارای متابولیت های متنوع به همراه الکترولیت های مهم و همچنین آنزیم هایی مثل لیزوزیم است، این لیزوزیم قادر است دیواره بعضی از باکتری ها را حل کرده و آنها را نابود نماید، پس اشک فقط مثل آب برف پاک کن خودرو نیست، بلکه مایعی محافظ در برابر میکروب ها نیز می باشد، غدد اصلی اشکی در قسمت گیجگاهی بالایی حدقه ی چشم قرار گرفته اند و از طریق مجاری ترشحی غدد اشکی به داخل فضای بین پلک و چشم تخلیه می شوند، این مایع گرانبها پس از شستشوی چشم از طریق دو سوراخ بسیار ریز در قسمت داخلی چشم ها به سمت کیسه اشکی رفته و در نهایت از طریق مجرای اشکی دَماغی (بینی) به داخل حفره ی بینی تخلیه می شوند و علت آبریزش بینی در هنگام گریه همین موضوع است
سلولهای مترشحه ی اشک، سلول های استوانه ای بلندی هستند که هسته ی آنها در قاعده ی سلول ها قرار گرفته است
:حال ببینیم چه می شود که چشم ما خشک می شود
وقتی در طول سالیان طولانی غذاهایی با کیفیت نامناسب مثل گوشت گاو، مرغ، رب گوجه و گوجه فرنگی، روغن های نباتی صنعتی و آب مملو از کلر سمی را مصرف می کنیم به تدریج در داخل سلول های مترشحه ی اشک و همچنین سلول های مترشحه سبوم و موسین موادی رسوب می کند که موجب اختلال عملکرد این سلولها شده و دیگر این سلول ها نمی تواند اشک گهربار طبیعی را تولید نمایند و همچنین در اثر رسوب مواد در سلول های مجاری اشکی، این سلول ها متورم می شوند و مجاری تنگ می گردد و در نتیجه عبور اشک از مجاری کاهش می یابد و نتیجه ی این وقایع، خنک شدن سطح چشم ها و خراش های ریز میکروسکوپی روی آنهاست و متعاقب آن حتی می توان زخم ها و عفونت های چشمی و در نهایت نابینایی را شاهد بود
:راه درمان
– رعایت کامل و 100% مثلث سلامت
– مصرف نمک ارگانیک (سنگ نمک آسیاب شده به جای نمک تصفیه شده ید دار)
– مصرف آب جوشیده ولرم به جای آب لوله کشی کلر دار و یا آب سرد
– مصرف انواع دمنوش های ایرانی به جای چای که چای برای سلول ها سمی است
– مصرف روغن های کنجد، زیتون و حیوانی به جای روغن های نباتی صنعتی
– مصرف گوشت گوسفند به جای گوشت مرغ و گاو
– چرب نگه داشتن چشم ها با ویتامین آ چشمی شبها، تا اثر کردن رعایت تغذیه
– ریختن یک قطره عسل 3/1 رقیق شده به چشم ها روزی یک بار
– حجامت عام که موجب خونرسانی بهتر به غدد اشکی می شود
دکتر حسن اکبری
،متخصص آسیب شناسی سلولی
،دانشیار پاتولوژی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
محقق و مدرس طب اسلامی ایرانی
