هوالشافی
تشنگی طولانی در روزه، مفید یا مضر؟
این روزها شاهد تبلیغات فراوانی بر علیه روزه و ماه مبارک رمضان، خصوصاً تشنگی در روزه داری و زمان طولانی آن در روزهای گرم تابستان هستیم. همچنین ادعای اثرات سوء آن بر روی کلیه ها موضوعی قابل بحث می باشد. در این مقاله از لحاظ علمی به بررسی اثرات استرس تشنگی طولانی در تابستان گرم بر روی سلول ها می پردازیم.
همانگونه که می دانیم سراسر بدن ما از تعداد بسیار زیادی سلول تشکیل یافته و این سلول ها برای انجام عملکردهای حیاتی خود به شدت وابسته به انرژی هستند. و این انرژی از طریق سوختن مواد غذایی که عمدتاً شامل گلوکز می باشد، در داخل سلول ها تولید می شود. و حتی چربی ها و پروتئین ها نيز برای تبدیل شدن به انرژی لازم است ابتدا به گلوکز تبدیل شوند.
و سپس گلوکز با اکسیژن ترکیب شده و ماحصل این فرآیند تولید انرژی می باشد. که به صورت مولکول های ATP در دسترس قسمت های مختلف سلول ها، برای انجام عملکرد های خود، خواهند بود.
در واقع ترکیب گلوکز با اکسیژن پایه تولید انرژی در بدن ما می باشد. یا به اصطلاح عمومی فرآیند سوختن شامل واکنش زیر می باشد:
C6H12O6 + 6O2 => 6CO2 + 6H2O + Energy
(انرژی بصورت ATP) + (شش مولکول آب خالص) + (شش مولکول دی اکسید کربن) => (شش مولکول اکسیژن) + (یک مولکول گلوکز)
همانگونه که مشاهده می فرمائید از ترکیب یک مولکول گلوکز و شش مولکول اکسیژن، شش مولکول آب خالص و انرژی تولید می شود.
ساز و کار سلول ها:
سلول های بدن ما در طی فرایند متابولیسم یا سوخت و ساز دائمی خود، دچار انباشتگی و رسوبات فراوانی می شوند که این رسوبات موجب اختلال عملکرد قسمت های مختلف سلولی می شوند. از جمله این رسوبات می توانیم به لیپوفوشین یا پیگمان پیری اشاره کنیم. این رسوبات در اثر افزایش سن بارز شده، و موجب اختلال عملکرد سلولی بخصوص در سلول های قلبی می گردد.
جنس رسوبات سلولی معمولا از مواد پروتئینی، چربی ها و قند ها می باشد. یکی از راه های حذف این رسوبات مختل کننده ی عملکرد های سلولی، گرسنه و تشنه نگهداشتن سلول هاست. تا سلول ها به علت کمبود انرژی مجبور شوند این مواد را به گلوکز تبدیل نموده و بسوزانند و تولید انرژی نمایند.
کمبود آب در روزه داری، مفید یا مضر؟
تشنگی در روزه داری امری طبیعی و حتی مفید است. اگر کمبود آب برای سلول ها بوجود نیاید، فرآیند کامل نمی شود و آخرین آثار رسوبات مذکور در سلول ها باقی می ماند. ولی در صورتیکه سلول ها به مدت طولانی در تابستان گرم، دچار کمبود آب شوند، مجبور می شوند علاوه بر کمبود انرژی با سوزاندن آخرین بازمانده های رسوبات سلولی به هر نحو که شده برای سلول آب تأمین نمایند.
لذا روزه کامل اسلامی که از مبطلات آن مصرف آب است حتی یک قطره، این زمینه ی سازنده و مثبت را برای سلول های بدن ما فراهم می نماید. خصوصاً در تابستان گرم! و این فرآیند نه تنها برای سلول های کلیه زیانی ندارد بلکه با آزاد شدن سلول های توبولهای کلیوی از شر انباشتگی ها و رسوبات سلولی، عملکرد آنها بهتر نیز می شود.
چون بنا به گفته کتاب رابینز که از کتب اصلی و مرجع آسیب شناسی می باشد، یکی از علت های اصلی تشکیل سنگ کلیه عملکرد نامناسب سلول های توبولهای کلیوی است. که با روزه می توانیم این سلول ها را پاک سازی و به چرخه عملکرد طبیعی خود باز گردانیم.
تئوری خوردن آب فراوان:
تشنگی در روزه داری همیشه هم بد نیست! نکته مهم دیگری که وجود دارد این است که اساساً تئوری خوردن فراوان آب (به استثنای آب جوش ولرم شده) با عملکرد طبیعی سلول ها منافات دارد. زیرا در فرآیند تولید انرژی که از سوختن مواد غذایی انجام می شود، آب سرد شامل آب لوله های شهری، آب معدنی، آب یخچال و آب آبسرد کن می تواند با کم کردن حرارت محیط، که باید در طول فرآیند 37 درجه باشد، تداخل ایجاد نمايد.
این مسئله تولید مولکول های حامل الکترون مانند ان ای دی اچ را کاهش داده و باعث کمتر تولید شدن انرژی در سلول ها به صورت کاهش تولید ای تی پی می گردد.
لذا توصیه ما مصرف آب جوش با خرما یا آب جوش ولرم شده و یا شربت عسل خنک به جای آب سرد است. خصوصاً در کسانی است که دچار بیماری هستند.
ماه تموز:
البته استثنایی نیز وجود دارد. مانند اینکه در ماه تموز (23 تیر ماه تا 22 مرداد ماه) به علت گرمای ذاتی هوا نوشیدن آب سرد به صورت ناشتا توصیه شده است. ولی این موضوع را نباید به خوردن آب سرد فراوان تا روزی 8 یا 16 لیوان در روز در تمام ایام سال و برای همه افراد تعمیم داد، ضمن اینکه در بعضی روایات خوردن آب سرد بیماری زا و خوردن آب گرم دارو تلقی شده است.
نوشیدن آب سرد و ارتباط آن با انرژی سلولی:
خوردن زیاد آب سرد، با کم کردن انرژی سلولی موجب کاهش انرژی پمپ های سطح سلولی به نام Na-K ATPase می گردد. و کاهش عملکرد این پمپ ها با احتباس سدیم در داخل سلول ها موجب ورود آب به داخل سلول ها شده و باعث تورم سلولی می گردد. این تورم خود می تواند باعث اختلال عملکرد سلول های سراسر بدن شده و ضمن ایجاد اضافه وزن، باعث اختلال عملکرد سلول های ایمنی بدن شود.
و نهایتاً شناخت خود و عوامل بیگانه را مختل نموده و باعث بروز بیماری های با منشا خود ایمنی مثل ام اس، لوپوس، آرتریت روماتوئید و ویتیلیگو گردد. همچنین می تواند با کم کردن قدرت سیستم ایمنی بروز برخی عفونت های شایع مثل عفونت های مجاری ادراری و کلیه ها، سینوزیت و سایر مشکلات گردد.
تشنگی در روزه داری به عنوان عاملی درمانی و یا حتی جلوگیری کننده از هدر رفت انرژی سلولی، به جلوگیری از ابتلا به نیمی از بیماری های خودایمنی که دغدغه ی این روزهای بسیاری از بیماران است کمک شایان توجهی می کند.
تورم سلول ها در پروستات می تواند علائم پروستاتیسم در مردان مسن را مثل نازک شدن قطر ادرار، تکرّر ادرار و قطره قطره آمدن ادرار را موجب شود.
بنابراین مصرف فراوان آب سرد بیماری زاست و توصیه ما مصرف شربت عسل خنک در مواردی است که نوشیدنی خنک مطلوب است. و مصرف آب جوش و خرما و دمجوش ها و عرقیات در مواردی است که مصرف نوشیدنی های گرم مطلوب می باشد.
