نقش یون آهن در متابولیسم سلول های بدن

هوالشافی

:نقش یون آهن در متابولیسم سلول های بدن

اغلب آهن بدن بصورت یون و در ترکیب با پروتئین ها می باشد که از آن جمله می توان به هموگلوبین، میوگلوبین، پروتئین های پلاسما یا سرم خون به نام ترانسفرین که انتقال دهنده یون آهن در قسمت های مختلف بدن می باشد، فرم ذخیره ای آهن به نام فریتین و هموسیدرین که اشکال دیگر ترکیبی یون های آهن در بدن می باشند، نام برد.

.لازم به ذکر است که شکل مولکولی آهن برای سلول های بدن به شدت سمی و خطرناک است

:کمبود آهن

چون اغلب آهن موجود در بدن بصورت یون ترکیب با هموگلوبین است و در گلوبولهای قرمز نقش اساسی دارد، کمبود آهن باعث بروز کم خونی در بدن می گردد و این کم خونی موجب کاهش اشتها به خوردن غذا، بی حالی و سستی فرد می شود و همچنین این پدیده می تواند در بچه ها موجب کاهش رشد جسمی شود و بهترین ترکیب در کنار آهن، یون مس می باشد.

بنابراین اینکه در قدیم در فرهنگ ما غذاها را در ظروف مسی طبخ می کردند و کفگیر همزن آن غذا از جنس آهن بوده در اینجا به نحوی از نظر علمی ثابت می شود. این دو عنصر مکمل هم بوده و نقش اساسی در سلامت سلولی دارند که ذیلاً به ذکر نقش یون آهن در سوخت و ساز و متابولیسم سلولی می پردازیم.

:نقش یون آهن در سوخت و ساز و متابولیسم سلولی

1. یون آهن در گروهی از واکنش های متابولیکی علی الخصوص در ارتباط با آنزیم های زنجیره انتقال الکترون (سیتو کروم ها) دارای نقش اصلی است، الکترونها بوسیله فعالیت اکسیداسیون و احیاء، به آهن متصل شده و منتقل می شوند (لذا کمبود یون آهن می تواند به کاهش تولید انرژی سلولی منجر شود)، اگر این انتقال الکترونی صورت نگیرد انرژی سلولی کمتر ساخته می شود چون کاهش انتقال الکترون منجر به کاهش گرادیان پروتون در دو طرف غشاء می شود و بدون وجود چنین نیرویی ساخت ATP در میتوکندری های سلولی متوقف می شود.
2. در سیکل کربس سوکسینات به کمک آنزیم دهیدروژناز که یک پروتئین حاوی یون آهن و گوگرد است دو یون هیدروژن از دست داده و به فومارات تبدیل می شود.

لذا چون سیکل کربس تامین کننده اصلی انرژی سلولی از طریق سوزاندن گلوکز است هر گونه اختلال در متابولیسم آهن می تواند منجر به کم شدن تولید ATP یا مولکول حامل انرژی در سلول گردد.

بنابراین طبخ غذا ها در ظروف مسی و استفاده از کفگیر همزن آهنی می تواند در تعادل یون های مس و آهن سلولی بسیار مؤثر باشد.

متاسفانه امروزه به علت استفاده از ظروف آلومینیومی مردم ما دچار آسیب های جدی ناشی از مسمومیت با آلومینیوم در کلیه ها و کبد و همچنین سیستم عصبی .خود می شوند

.توصیه ما استفاده از ظروف مسی و کفگیر آهنی برای پخت غذاها می باشد

دکتر حسن اکبری

متخصص آسیب شناسی، دانشیار پاتولوژی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

محقق و مدرس طب اسلامی ایرانی

www.drakbary.com