هوالشافی
مزاج های گوناگون غذایی
:انواع لبنیات و مزاج آنها
ماست …….. سرد و تر
ماست چکیده …….. سرد و تر
شیر …….. سرد و تر
دوغ …….. خیلی سرد و تر
کشک …….. سرد و خشک
کره …….. گرم و تر
پنیر …….. سرد و خشک
خامه …….. گرم و تر
سرشیر …….. گرم و خشک
قره قوروت …….. خیلی سرد و خشک
توصیه می شود هفته ای یک بار آش جو همراه با کشک مرغوب و نیز کله جوش که با کشک تهیه می شود و غذای بسیار مفیدی است، بخصوص برای افرادی که از پا درد و یا پوکی استخوان رنج می برند استفاده شود
در صورت استفاده از ماست، بهتر است از ماست چکیده استفاده شود تا بتوان موادی مانند انیسون، پودر موسیر، نمک طعام طبیعی، پونه کوهی و فلفل سیاه به مقدار کم به آن اضافه کرد. خوردن ماست به مقدار زیاد و بدون همراهی با مصلح، می تواند در کودکانی که مبتلا به شب ادراری هستند، افرادی که از آرتروز و درد استخوان رنج می برند، بیماران مبتلا به MS، بیماران ALS یا پارکینسون، بیماران اعصاب و روان و بیماران روماتیسمی مضر باشد
سعی کنید لبنیات را همراه با مصلح آن هم هفته ای یک تا دو بار استفاده کنید
در صورت استفاده از پنیر آن را همراه با گردو و سبزیجات معطر و خرما یا پیاز و به عنوان شام استفاده کرده، استفاده از نان سنگک تازه و برشته (به مقدار کم) و یا نان جوی محلی همراه با پنیر و گردو توصیه می شود
از مصرف بی رویه و روزانه ماست خود داری نمایید. این ماده غذایی به خصوص برای کودکانی که دارای طبعی سرد هستند، بدون همراهی با مصلح خطر آفرین است
انواع حبوبات و غلات و مزاج آنها
:حبوبات و غلات در حقیقت غذای اصلی انسان است که خداوند می فرماید
سورۀ عبس آیات 24 تا 32: فَلْيَنظُرِ الْإِنسَانُ إِلَى طَعَامِهِ ﴿24﴾ أَنَّا صَبَبْنَا الْمَاء صَبًّا ﴿25﴾ثُمَّ شَقَقْنَا الْأَرْضَ شَقًّا ﴿26﴾ فَأَنبَتْنَا فِيهَا حَبًّا ﴿27﴾ وَعِنَبًا وَقَضْبًا ﴿28﴾ وَزَيْتُونًا وَنَخْلًا ﴿29﴾ وَحَدَائِقَ غُلْبًا ﴿30﴾ وَفَاكِهَةً وَأَبًّا ﴿31﴾ مَّتَاعًا لَّكُمْ وَلِأَنْعَامِكُمْ ﴿32﴾
پس انسان بايد به خوراك خود بنگرد (24) كه ما آب را به صورت بارشى فرو ريختيم (25) آنگاه زمين را با شكافتنى لازم شكافتيم (26) پس در آن دانه رويانيديم (27) و انگور و سبزى (28) و زيتون و درختخرما (29) و باغهاى انبوه (30) و ميوه و چراگاه (31) تا وسيله استفاده شما و حیوانات تان باشد (32)
با استفاده صحیح (با توجه به طبع) از حبوبات و غلات، نیازمندی های بدن انسان مرتفع می گردد. حبوبات و غلات دارای مواد ضد سرطان هستند. سیستم ایمنی بدن را با استفاده از این مواد می توان تقویت کرد و از این طریق بر بیماری ها غلبه نمود و آنها را از بین برد
پروتئین های موجود در این مواد بهترین و بی ضررترین پروتئین های گیاهی هستند که ارزش غذایی فوق العاده زیادی دارند و انرژی قابل ملاحظه ای را ایجاد می کند
توجه: بهترین روش طبخ حبوبات استفاده از آرام پز و یا طبخ با شعله و حرارت کم است. سعی کنید حتی الامکان از زودپز برای طبخ حبوبات استفاده نکنید. صحیح ترین روش استفاده از حبوبات ترکیب آنها با یکدیگر به نسبت درست است که در واقع، استفاده از مجموع آنهاست. یک نمونه از این ترکیب، پختن آش جوی مخصوص همراه پونه کوهی و پیاز و کشک و گردو است
:آش جو مخصوص
:مواد لازم
| جو پوست کنده | 2 پیمانه | روغن زیتون | 1 استکان |
| گندم با پوست | 1 پیمانه | گردوی آسیاب شده | 100 گرم |
| پونه کوهی | 1 قاشق غذاخوری | نمک و ادویه | به مقدار لازم |
| سبزی آش | 1 کیلو | پیاز | 1 استکان |
| کشک | به مقدار لازم | نخود، عدس، ماش، لوبیا چیتی، لوبیا قرمز، لوبیا سفید | از هر کدام نصف پیمانه |
طرز تهیه: بهتر است حبوبات را قبلاً خیس کرده و سپس آنرا در مخلوط کن ریخته و همراه با یک قاشق پونه مخلوط کنید. سعی کنید از این غذا هفته ای یک بار میل کنید. از حرارت دادن روغن زیتون اجتناب کنید و به هنگام میل کردن غذا مقداری از آن را به ظرف غذای خود اضافه کنید
حبوبات وغلات و مزاج آنها
چاودار …….. معتدل
لوبیا سبز …….. گرم و تر
لوبیا سفید …….. کمی گرم و تر
لوبیا قرمز …….. گرم و تر
لوبیا چشم بلبلی …….. کمی گرم و تر
لوبیا چیتی …….. گرم و تر
ماش …….. سرد و خشک
برنج …….. سرد و تر
لپه …….. گرم و خشک
نخود سیاه …….. گرم و خشک
نخود فرنگی …….. سرد و تر
نخود سفید …….. گرم و خشک
باقالا …….. سرد و تر
گندم …….. گرم و تر
سنگک …….. کمی گرم و خشک
دال عدس …….. گرم و خشک
:انواع آجیل و مغزهای گیاهی و مزاج آنها
آجیل ها مانند بادام، گردو، فندق و پسته و نظایر آن منبع غنی پروتئین ها و ویتامین ها و دیگر مواد لازم برای بدن انسان مثل املاح معدنی هستند. مغزها مخصوصاً بادام، فندق و پسته حاوی 20 نوع پروتئین هستند. با استفاده معقول از آنها نیازهای بدن ما مرتفع می شود و دچار کمبود نخواهیم شد. آجیل ها انرژی زیادی را در بدن انسان تولید می کنند
:مغزهای گیاهی و مزاج آنها
گردو …….. گرم و خشک
بذرک سیاه …….. گرم و خشک
بلوط …….. سرد و خشک
بادام هندی …….. گرم و خشک
بذرک قهوه ای …….. گرم و خشک
پسته …….. گرم و خشک
بادام درختی تازه …….. کمی گرم و تر
شاه بلوط …….. سرد و خشک
خشخاش …….. سرد و خشک
فندق …….. گرم و خشک
شاه دانه …….. گرم و خشک
نارگیل …….. گرم و خشک
تخمه آفتابگردان …….. گرم و تر
بادام زمینی …….. گرم و تر
تخمه کدو …….. سرد و تر
بادام کوهی …….. گرم و خشک
تخم هندوانه …….. سرد و تر
تخمه خربزه …….. گرم و تر
تخمه گرمک …….. سرد و تر
کنجد …….. گرم و تر
تخمه دستنبو …….. گرم و تر
تخمه طالبی …….. گرم و تر
بهترین روش استفاده از چهار مغز (گردو، بادام، فندق و پسته): به صورت شیر های گیاهی و یا به جای یک وعده غذایی اصلی (از هر کدام 5/12 گرم) همراه با کمی عسل یا خرما یا کشمش یا توت خشک و یک عدد میوه فصل (در طول یک شبانه روز) است. این مقدار آجیل یاد شده در مقایسه با گوشت از چهار برابر انرژی غذایی برخوردار است
حدالمقدور مغزها خام و تازه باشند. برای نگهداری از مغزها از جای خشک و خنک استفاده کنید
:انواع ریشه ها و مزاج آنها
ریشه ها بهترین و بیشترین املاح و مواد معدنی را دربردارند و بهترین و صحیح ترین روش استفاده از آنها در درجه اول به صورت خام و تازه و در درجه درم به روش بخار پز است
شلغم …….. گرم و تر
ترب سیاه …….. گرم و خشک
ترب سفید …….. گرم و خشک
شقاقل …….. گرم و تر
سیر …….. گرم و خشک
سیب زمینی …….. سرد و تر
سیب زمینی ترشی …….. کمی گرم و تر
هویج فرنگی …….. گرم و تر
زردک …….. گرم و تر
کلم قمری …….. گرم و تر
پیاز …….. گرم و خشک
موسیر …….. گرم و خشک
چغندر …….. معتدل و کمی گرم
چغندر قند …….. معتدل و کمی گرم
:انواع سبزیجات ها و مزاج آنها
سبزیجات از فیبر زیادی برخوردارند و علاوه بر این دارای ویتامین های مختلفی هستند. در سبد غذایی روزانه حتما سبزیجان استفاده کنید چرا که سبزیجات به خاطر داشتن فیبر زیادی موجب فعالیت حرکت های دودی شکل روده می شوند و این امر به نوبه خود باعث می گردد که سیستم گوارش انسان از کارکرد خوبی برخوردار شود و در نتیجه سلامتی انسان تضمین گردد. بهتر است سالاد را همیشه قبل غذا و همراه با جوانه ها و لیمو ترش (سرکه محلی انگور بهتر است) میل کنید و در تهیه آن نیز به جای سس از روغن زیتون استفاده کنید
:سبزیجات ها و مزاج آنها
کلم برگ …….. گرم و خشک
ریحان …….. کمی گرم و خشک
گل کلم …….. گرم و خشک
تره …….. خیلی گرم و خشک
کلم بروکلی …….. گرم و خشک
جعفری …….. خیلی گرم و خشک
کنگر …….. گرم و کمی خشک
شنبلیله …….. گرم و خشک
تره فرنگی …….. گرم و خشک
گشنیز …….. سرد و خشک
ریواس …….. سرد و کمی خشک
تربچه …….. گرم و خشک
مارچوبه …….. گرم و تر
پیازچه …….. گرم و خشک
شنگ …….. سرد و خشک
نعناع …….. کمی گرم و خشک
ریش بز …….. سرد و خشک
ترخون …….. خیلی گرم و خشک
قازیاقی …….. سرد و خشک
مرزه …….. کمی گرم و خشک
ترشک …….. سرد و خشک
سوسبز …….. خیلی گرم و خشک
قارچ …….. سرد و تر
پونه …….. گرم و خشک
کنگر فرنگی …….. گرم و خشک
شاهی …….. گرم و کمی خشک
لوبیا سبز …….. سرد و تر
شوید …….. گرم و خشک
خرفه …….. خیلی سرد و خشک
اسفناج …….. کمی سرد و تر
شور …….. گرم و خشک
کرفس …….. گرم و خشک
سلمک …….. سرد و تر
بامیه …….. سرد و تر
کاهو …….. سرد و تر
والک …….. گرم و خشک
منبع: برگرفته از کتاب ” مجموعه کامل دائرة المعارف تغذیه” از آقای داریوش صالحی
