چربیها یکی از مهم‌ترین و ضروری‌ترین اجزای رژیم غذایی ما هستند که در بسیاری از فرایندهای بیولوژیکی بدن نقش دارند. بدن برای عملکرد مناسب به چربیها نیاز دارد؛ از تأمین انرژی گرفته تا حفاظت از اعضای داخلی و تنظیم دما. اما در دنیای امروز، با شیوع الگوهای غذایی ناسالم و افزایش مصرف چربیهای مضر، مشکلات متعددی مانند چربی کبد، چربی خون بالا و چربی احشایی در حال گسترش است. این مشکلات نه‌تنها به بیماریهای قلبی و دیابت منجر میشوند، بلکه می‌توانند اثرات جبران‌ناپذیری بر سلامت کلی بدن داشته باشند.
طب سنتی که به روش‌های درمانی طبیعی و استفاده از گیاهان دارویی اعتماد دارد، راهکارهایی برای کنترل و کاهش چربیها ارائه میدهد که میتواند مکمل روش‌های درمانی مدرن باشد. در این مقاله، به بررسی انواع مختلف چربیها و تأثیرات آنها بر سلامت بدن پرداخته و علاوه بر توضیحات علمی، به درمان‌های پیشنهادی طب سنتی نیز خواهیم پرداخت تا به شما کمک کنیم چربیهای بدن خود را به شیوه‌ای سالم و طبیعی مدیریت کنید.
شناخت دقیق چربی ها در طب سنتی
چربی چیست؟
چربیها یکی از گروه‌های اصلی درشت‌مغذی‌ها (ماکرونوترینت‌ها) هستند که در تغذیه انسان نقش حیاتی ایفا می‌کنند. آنها به‌عنوان منبع انرژی، ساختار سلولی، و حتی در جذب برخی ویتامین‌های محلول در چربی (مانند ویتامین‌های A، D، E و K) ضروری هستند. چربیها از ترکیب عناصر اصلی مانند کربن، هیدروژن و اکسیژن به وجود می‌آیند. این مواد به دو صورت عمده در بدن ذخیره میشوند: به‌عنوان تری گلیسیریدها در بافت چربی و به‌عنوان فسفولیپیدها در غشای سلولی.
چربیها به‌طورکلی به دودسته تقسیم میشوند:
چربیهای اشباعشده: این نوع چربیها معمولاً در دمای اتاق جامد هستند و اغلب در محصولات حیوانی مانند گوشت قرمز، کره و پنیر یافت میشوند. مصرف زیاد این نوع چربیها میتواند باعث افزایش کلسترول خون و در نتیجه خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی شود.
چربیهای غیراشباع (غیر اشباعشده): این نوع چربیها معمولاً در دمای اتاق مایع هستند و اغلب در منابع گیاهی و ماهی‌ها یافت میشوند. چربیهای غیراشباع به دودسته تقسیم میشوند:
چربیهای غیراشباع تک زنجیره‌ای: این نوع چربیها در روغنهای گیاهی مانند روغن‌زیتون و آووکادو وجود دارند.
چربیهای غیراشباع چند زنجیره‌ای: این نوع چربیها معمولاً در مغزها، و دانه‌ها یافت میشوند و به‌سلامت قلب کمک می‌کنند.
مواد تشکیل‌دهنده چربی
چربیها در واقع از مولکول‌های بزرگ به نام تری گلیسیرید یا چربیهای ساده تشکیل شده‌اند. تری گلیسیریدها از ترکیب سه مولکول اسید چرب و یک مولکول گلیسرول به وجود می‌آیند. هر اسید چرب ممکن است با پیوندهای مختلف (اشباع یا غیراشباع) در ساختار چربیها ترکیب شود:
اسید چرب: اسیدهای چرب مولکول‌های بلند زنجیره‌ای هستند که از کربن و هیدروژن تشکیل شده‌اند. آنها در ساختار چربیها به‌عنوان واحدهای پایه‌ای به کار می‌روند.
اسیدهای چرب اشباعشده: این اسیدهای چرب هیچ پیوند دوگانه‌ای ندارند و تمام کربن‌ها با هیدروژن پیوند یافته‌اند. معمولاً در چربیهای حیوانی و برخی روغنهای نباتی مانند روغن نارگیل یافت میشوند.
اسیدهای چرب غیراشباع: این نوع اسیدهای چرب دارای یک یا چند پیوند دوگانه هستند و معمولاً در روغنهای گیاهی، مغزها یافت میشوند.
گلیسرول: گلیسرول یک ترکیب سه کربنی است که به‌عنوان اسکلت اصلی در ساخت تری گلیسیرید عمل میکند. گلیسرول به هر یک از گروه‌های اسید چرب متصل میشود تا مولکول چربی کامل را بسازد.
در مجموع، چربیها یکی از اجزای ضروری و مؤثر در تغذیه هستند، اما باید توجه داشته باشیم که مصرف صحیح و متعادل انواع مختلف چربیها به‌ویژه چربیهای غیراشباع برای حفظ سلامت بدن بسیار مهم است.
چربی ها
چربیها یکی از مهم‌ترین اجزای تغذیه‌ای هستند که برای عملکرد صحیح بدن ضروری‌اند. درک دقیق ساختار و انواع مختلف چربیها به ما کمک میکند تا بتوانیم انتخاب‌های بهتری برای سلامت خود داشته باشیم. در اینجا به بررسی دقیق دو نوع اصلی چربیها، یعنی چربیهای اشباعشده و چربیهای غیراشباع (غیر اشباعشده) پرداخته خواهد شد.
1. چربیهای اشباعشده
تعریف: چربیهای اشباعشده به چربی‌هایی گفته میشود که در ساختار مولکولی خود هیچ پیوند دوگانه‌ای میان اتم‌های کربن ندارند. تمام اتم‌های کربن در این چربیها به‌وسیله پیوندهای ساده (تک‌پیوندی) با هیدروژن احاطه شده‌اند. به‌عبارت‌دیگر، در این نوع چربیها، تمام اتم‌های کربن به بیشترین تعداد ممکن از هیدروژن متصل شده‌اند که باعث میشود مولکول‌ها بسیار پایدار و جامد باشند.
ویژگی‌ها: در دمای اتاق معمولاً جامد هستند. با پیوندهای ساده بین اتم‌های کربن، ساختار مستقیمی دارند که منجر به ثبات بیشتر این چربیها میشود. در غذاهای حیوانی به‌وفور یافت میشوند، اما برخی از چربیهای گیاهی نیز به این صورت هستند.
مثال‌ها:
گوشت‌های چرب (مانند گوشت گاو، بره و خوک) محصولات لبنی پرچرب (مانند کره، پنیر، خامه) روغنهای نارگیل و پالم (این دو روغن گیاهی، به دلیل داشتن ساختار شیمیایی خاص، جزو چربیهای اشباعشده محسوب میشوند)
تأثیرات بر سلامتی: چربیهای اشباعشده می‌توانند سطح کلسترول خون را افزایش دهند، به‌ویژه کلسترول LDL یا “کلسترول بد” که میتواند به ایجاد پلاک در شریان‌ها و افزایش خطر بیماریهای قلبی و عروقی منجر شود. مصرف بیش از حد این نوع چربیها با بیماریهای قلبی، فشارخون بالا، دیابت نوع 2 و برخی انواع سرطان‌ها مرتبط است.
راهکارهای کاهش مصرف: جایگزینی روغنهای گیاهی با چربیهای اشباعشده. انتخاب گوشت‌های کم‌چرب و محصولات لبنی کم‌چرب. استفاده از روش‌های پخت؛ مانند بخارپز کردن یا گریل به‌جای سرخ‌کردن در روغنهای حیوانی.
2. چربیهای غیراشباع (غیر اشباعشده)
تعریف: چربیهای غیراشباع چربی‌هایی هستند که در ساختار مولکولی خود حداقل یک پیوند دوگانه میان اتم‌های کربن دارند. این پیوندهای دوگانه باعث میشود که مولکول‌های چربی انعطاف‌پذیرتر شده و در دمای اتاق معمولاً مایع باشند. چربیهای غیراشباع به دودسته اصلی تقسیم میشوند:
چربیهای غیراشباع تک زنجیره‌ای
چربیهای غیراشباع چند زنجیره‌ای
چربیهای غیراشباع تک زنجیره‌ای
این چربیها فقط یک پیوند دوگانه در زنجیره خود دارند. وجود این پیوند دوگانه باعث میشود که این چربیها در مقایسه با چربیهای اشباعشده ساختاری انعطاف‌پذیرتر داشته باشند.
ویژگی‌ها: در دمای اتاق مایع هستند. معمولاً در روغنهای گیاهی یافت میشوند. در رژیم‌های غذایی سالم و مدیترانه‌ای توصیه میشوند.
مثال‌ها:
روغن‌زیتون (که اغلب در رژیم غذایی مدیترانه‌ای استفاده میشود) آووکادو مغزها و دانه‌ها (مثل بادام و گردو)
تأثیرات بر سلامتی: چربیهای غیراشباع تک زنجیره‌ای باعث کاهش سطح کلسترول LDL یا “کلسترول بد” در بدن میشوند و به حفظ سلامت قلب و عروق کمک می‌کنند. این نوع چربیها همچنین به کاهش التهاب در بدن و بهبود حساسیت به انسولین کمک می‌کنند. مصرف این چربیها به کاهش خطر بیماریهای قلبی و عروقی و بهبود سلامت کلی بدن مرتبط است.
چربیهای غیراشباع چند زنجیره‌ای
این چربیها دارای دو یا چند پیوند دوگانه در ساختار مولکولی خود هستند. این پیوندهای دوگانه نه‌تنها باعث کاهش سطح کلسترول بد میشوند، بلکه ممکن است خطر ابتلا به بیماریهای قلبی، التهاب و دیابت نوع 2 را نیز کاهش دهند.
ویژگی‌ها: در دمای اتاق مایع هستند. معمولاً در ماهی‌های چرب (که در اینجا ذکر نمی‌کنیم) و روغنهای گیاهی یافت میشوند. از جمله چربیهای ضروری برای بدن هستند؛ زیرا بدن قادر به تولید آنها نیست و باید از طریق غذا مصرف شوند.
مثال‌ها:
روغن کانولا
روغن ذرت
روغن سویا
تأثیرات بر سلامتی: چربیهای غیراشباع چند زنجیره‌ای به کاهش سطح کلسترول LDL و افزایش سطح کلسترول HDL یا “کلسترول خوب” کمک می‌کنند. این نوع چربیها همچنین باعث کاهش التهاب و بهبود عملکرد مغز میشوند. مصرف این چربیها به کاهش خطر بیماریهای قلبی، سکته مغزی و حتی برخی از انواع سرطان‌ها مرتبط است.
راهکارهای افزایش مصرف: مصرف بیشتر آووکادو، مغزها و دانه‌ها به‌عنوان منابع غنی از چربیهای غیراشباع تک زنجیره‌ای. استفاده از روغنهای گیاهی به‌جای چربیهای اشباعشده برای پخت‌وپز.
نتیجه‌گیری
چربیها در رژیم غذایی انسان نقش حیاتی دارند، اما باید نوع مصرف آنها موردتوجه قرار گیرد. چربیهای اشباعشده باید به حداقل برسند، زیرا مصرف زیاد آنها میتواند به مشکلات جدی در سلامت قلب و عروق منجر شود. در مقابل، چربیهای غیراشباع به‌خصوص نوع تک زنجیره‌ای و چند زنجیره‌ای به حفظ سلامت قلب، کاهش التهاب و پیشگیری از بیماریهای مزمن کمک می‌کنند. انتخاب منابع سالم چربی و مصرف متعادل آنها برای حفظ تندرستی ضروری است.
چربی کبد چیست؟
چربی کبد یا کبد چرب (Hepatic Steatosis) یک وضعیت شایع پزشکی است که در آن چربی بیش از حد در سلولهای کبد تجمع میکند. به طور طبیعی، کبد مقدار کمی چربی در خود ذخیره دارد، اما اگر مقدار این چربی از 5 تا 10 درصد وزن کبد بیشتر شود، این حالت به‌عنوان کبد چرب شناخته میشود. این عارضه ممکن است خفیف باشد، اما اگر درمان نشود، میتواند به مشکلات جدی‌تری مانند التهاب کبد (Steatohepatitis)، فیبروز و حتی سیروز منجر شود.
انواع کبد چرب
کبد چرب غیرالکلی (NAFLD): این نوع از کبد چرب با مصرف الکل مرتبط نیست و معمولاً به دلایلی مانند اضافه‌وزن، چاقی، دیابت نوع 2، مقاومت به انسولین، و سبک زندگی ناسالم ایجاد میشود.
کبد چرب الکلی: این نوع به دلیل مصرف زیاد الکل به وجود میآید و با آسیب به سلولهای کبدی همراه است.
کبد چرب بارداری: یک وضعیت نادر اما خطرناک که در برخی از زنان در دوران بارداری رخ میدهد.
علائم کبد چرب
در مراحل اولیه ممکن است هیچ علامت خاصی نداشته باشد. بااین‌حال، علائم زیر ممکن است در موارد پیشرفته‌تر مشاهده شوند:
خستگی و ضعف عمومی
درد یا احساس ناراحتی در ناحیه بالای شکم (سمت راست)
کاهش اشتها و زردی (در موارد شدیدتر)
عوامل ایجاد کبد چرب
عوامل تغذیه‌ای: مصرف زیاد غذاهای پرچرب، قندهای ساده و نوشیدنی‌های شیرین، رژیم‌های غذایی نامتعادل و فقر مواد مغذی
سبک زندگی ناسالم: بی‌تحرکی اضافه‌وزن و چاقی
بیماری‌ها و شرایط زمینه‌ای: دیابت نوع 2 مقاومت به انسولین سندرم متابولیک
عوامل دارویی و سموم: مصرف داروهای خاص (مانند برخی استروئیدها یا داروهای شیمی‌درمانی) مصرف الکل
درمان کبد چرب از منظر طب سنتی
طب سنتی بر اساس تعدیل مزاج و پاک‌سازی بدن، راهکارهایی برای درمان کبد چرب ارائه میدهد:
مصرف خاکشیر و آب ولرم: ناشتا خوردن خاکشیر با آب ولرم، به پاک‌سازی کبد کمک میکند.
کاهش سودا و صفرا: پرهیز از غذاهای با طبع گرم و خشک مانند فست‌فودها و استفاده از غذاهای با طبع معتدل و مرطوب.
گیاهان دارویی: مصرف گیاهانی مانند کاسنی، شاه‌تره، آرتیشو، و زردچوبه برای تقویت عملکرد کبد.
اصلاح تغذیه: استفاده از روغنهای سالم مانند روغن‌زیتون کاهش مصرف قند و نشاسته‌های فراوری‌شده
سبک زندگی فعال: انجام ورزش‌های سبک مانند پیاده‌روی روزانه.
پیشگیری از کبد چرب
رعایت رژیم غذایی سالم و متعادل
کنترل وزن و پیشگیری از چاقی
مصرف آب کافی و کاهش مصرف نوشیدنی‌های شیرین
انجام ورزش منظم
پرهیز از مصرف الکل و سیگار
اگر کبد چرب به‌موقع تشخیص داده شود، با اصلاح سبک زندگی و تغذیه می‌توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد. در صورت نیاز به راهنمایی بیشتر درباره درمان‌ها و جزئیات مرتبط با طب سنتی، اطلاع دهید!
چربی احشایی چیست؟
چربی احشایی (Visceral Fat) نوعی چربی است که در اطراف اندام‌های داخلی بدن، مانند کبد، کلیه‌ها، معده و روده‌ها ذخیره میشود. این چربی برخلاف چربی زیرپوستی (Subcutaneous Fat) که درست زیر پوست قرار دارد، در اعماق بدن تجمع می‌یابد و خطرناک‌تر از سایر انواع چربی است، زیرا میتواند عملکرد اندام‌های حیاتی را مختل کرده و خطر ابتلا به بیماریهای جدی را افزایش دهد.
چرا چربی احشایی خطرناک است؟
چربی احشایی بیش از حد باعث تولید مواد التهابی و هورمون‌هایی میشود که می‌توانند بر عملکرد طبیعی بدن تأثیر بگذارند. تجمع این نوع چربی با بیماریهای زیر ارتباط دارد:
دیابت نوع 2: مقاومت به انسولین و افزایش قند خون
بیماریهای قلبی و عروقی: افزایش کلسترول بد (LDL) و کاهش کلسترول خوب (HDL)
فشارخون بالا: به دلیل فشار اضافی بر روی عروق
کبد چرب: چربی احشایی میتواند به کبد منتقل شده و منجر به کبد چرب شود.
سرطان‌ها: به‌ویژه سرطان روده بزرگ و سرطان پستان
دلایل تجمع چربی احشایی
رژیم غذایی ناسالم: مصرف زیاد چربیهای ناسالم (چربیهای ترانس و اشباعشده) مصرف بیش از حد قند و غذاهای فراوری‌شده
کمبود فعالیت بدنی: سبک زندگی کم‌تحرک یکی از دلایل اصلی تجمع چربی احشایی است.
استرس و خواب ناکافی: استرس و خواب ناکافی می‌توانند منجر به افزایش هورمون کورتیزول شوند که باعث ذخیره چربی احشایی میشود.
عوامل ژنتیکی: برخی افراد به دلیل وراثت مستعد تجمع چربی احشایی هستند.
بالارفتن سن: با افزایش سن، متابولیسم بدن کاهش می‌یابد و احتمال ذخیره چربی احشایی بیشتر میشود.
روش‌های کاهش چربی احشایی از دیدگاه طب سنتی و علمی
1. اصلاح تغذیه:
مصرف غذاهای فیبردار: مانند سبزیجات، میوه‌ها، غلات کامل و حبوبات
چربیهای سالم: استفاده از روغنهای طبیعی مانند روغن‌زیتون، روغن کنجد
پرهیز از قندهای مصنوعی و غذاهای فراوری‌شده: حذف نوشابه‌ها، شیرینی‌ها، و غذاهای آماده
2. فعالیت بدنی:
ورزش‌های هوازی (مانند پیاده‌روی سریع، دویدن و شنا) برای کاهش چربی احشایی بسیار مؤثر هستند.
تمرینات قدرتی نیز به افزایش متابولیسم و کاهش چربی کمک می‌کنند.
3. کنترل استرس و خواب:
استفاده از گیاهان آرام‌بخش: مانند دم‌نوش گل‌گاوزبان و به‌لیمو
تنظیم خواب: خواب کافی (6 تا 8 ساعت در شبانه‌روز) میتواند سطح هورمون‌های بدن را متعادل کند.
4. داروها و دم‌نوش‌های طب سنتی:
مصرف زردچوبه: زردچوبه دارای خاصیت ضدالتهابی است و به کاهش چربی احشایی کمک میکند.
دم‌نوش دارچین و زنجبیل: این ترکیبات باعث افزایش متابولیسم و چربی‌سوزی میشوند.
خاکشیر با آب گرم: صبح‌ها ناشتا مصرف شود تا به دفع سموم بدن کمک کند.
5. سبک زندگی سالم:
کاهش مصرف دخانیات و الکل انجام یوگا و مدیتیشن برای کاهش استرس
اندازه‌گیری چربی احشایی
چربی احشایی معمولاً با دستگاه‌های پیشرفته‌ای مانند اسکن MRI یا CT اندازه‌گیری میشود. اما ساده‌ترین راه، اندازه‌گیری دور کمر است:
خانم‌ها: دور کمر باید کمتر از 88 سانتی‌متر باشد.
آقایان: دور کمر باید کمتر از 102 سانتی‌متر باشد.
پیشگیری از تجمع چربی احشایی
رعایت تعادل در تغذیه: مصرف متعادل چربیها، پروتئین‌ها و کربوهیدرات‌ها
فعالیت منظم: حداقل 30 دقیقه ورزش روزانه
چکاپ‌های منظم: بررسی سطح چربی خون و سلامت عمومی
چربی ترانس چیست؟
چربی ترانس (Trans Fat) نوعی چربی ناسالم است که به دو صورت در طبیعت و در صنعت تولید میشود:
چربی ترانس طبیعی: در مقدار کم در برخی محصولات حیوانی مانند گوشت و لبنیات یافت میشود.
چربی ترانس مصنوعی: در فرایند هیدروژنه کردن روغنهای گیاهی ایجاد میشود و در غذاهای فراوری‌شده به کار می‌رود. این نوع چربی بسیار مضرتر از نوع طبیعی است.
چگونه چربی ترانس تولید میشود؟
چربی ترانس مصنوعی زمانی به وجود میآید که روغنهای مایع گیاهی در فرایندی به نام هیدروژناسیون، با اضافه‌کردن هیدروژن، به جامد تبدیل میشوند. این فرایند باعث میشود که روغن ماندگاری بیشتری داشته باشد و غذاهای فراوری‌شده طعم بهتری پیدا کنند.
ویژگی‌های چربی ترانس
ماندگاری بالا در دمای اتاق
مقاوم در برابر فساد
بهبود طعم و بافت غذاهای صنعتی
مصارف چربی ترانس در صنعت غذا
چربیهای ترانس مصنوعی در غذاهای زیر بسیار رایج هستند:
مارگارین و روغنهای نیمه جامد
چیپس و پفک
کیک‌ها، کلوچه‌ها و شیرینی‌های صنعتی
غذاهای سرخ‌شده در فست‌فودها
بیسکویت‌ها و کراکرها
چرا چربی ترانس خطرناک است؟
چربی ترانس تأثیرات منفی زیادی بر سلامت دارد و مصرف آن با بیماریهای زیر مرتبط است:
افزایش کلسترول بد (LDL): چربی ترانس باعث افزایش کلسترول بد در خون میشود.
کاهش کلسترول خوب (HDL): این چربی سطح کلسترول خوب را کاهش میدهد.
افزایش خطر بیماریهای قلبی: تجمع پلاک در عروق را افزایش داده و خطر حمله قلبی را بالا می‌برد.
دیابت نوع 2: چربی ترانس میتواند مقاومت به انسولین را تقویت کند.
التهاب: مصرف زیاد چربی ترانس به افزایش التهاب در بدن منجر میشود.
میزان مصرف توصیه‌شده چربی ترانس
سازمان بهداشت جهانی (WHO) توصیه میکند که چربی ترانس در رژیم غذایی کمتر از 1% کل کالری دریافتی روزانه باشد. به‌عنوان‌مثال، اگر یک فرد روزانه 2000 کالری مصرف کند، تنها 2 گرم یا کمتر چربی ترانس باید در رژیم غذایی او باشد.
چگونه از چربی ترانس دوری کنیم؟
بررسی برچسب مواد غذایی: به دنبال عبارات زیر باشید: “روغن هیدروژنه” یا “نیمه هیدروژنه””چربی ترانس” در جدول تغذیه‌ای
اجتناب از غذاهای فراوری‌شده: مانند فست‌فودها، میان‌وعده‌های صنعتی و کیک‌های آماده
انتخاب روغنهای سالم: مانند روغن‌زیتون، کنجد و آووکادو
پخت‌وپز در خانه: غذاهای خانگی سالم‌تر و معمولاً بدون چربی ترانس هستند.
مصرف غذاهای تازه: مانند میوه‌ها، سبزیجات، آجیل و غلات کامل
راهکارهای کاهش چربی ترانس در طب سنتی
از دیدگاه طب سنتی، مصرف چربیهای ناسالم میتواند مزاج بدن را دچار اختلال کند. برای جایگزینی چربیهای ناسالم، راهکارهای زیر توصیه میشود:
استفاده از روغنهای طبیعی: مانند روغن‌زیتون و روغن ارده کنجد
مصرف دم‌نوش‌های پاک‌کننده کبد: مانند دم‌نوش کاسنی و شاه‌تره برای دفع سموم
افزایش مصرف غذاهای گرم و خشک: مانند مغزها و عسل برای تقویت سیستم بدن و کاهش اثرات چربی ناسالم
جمع‌بندی
چربی ترانس یکی از مضرترین انواع چربیها است که باید تا حد ممکن از مصرف آن اجتناب کرد. با انتخاب غذاهای طبیعی، استفاده از روغنهای سالم، و کاهش مصرف غذاهای صنعتی، می‌توان از اثرات منفی چربی ترانس بر سلامتی پیشگیری کرد.
چربی مفید چیست؟
چربیهای مفید یا چربیهای سالم به گروهی از چربیها گفته میشود که بدن برای عملکرد صحیح خود به آنها نیاز دارد. این چربیها علاوه بر تأمین انرژی، به جذب ویتامین‌های محلول در چربی (A، D، E و K)، تنظیم هورمون‌ها، بهبود سلامت قلب و تقویت عملکرد مغز کمک می‌کنند.
انواع چربیهای مفید
چربیهای مفید شامل موارد زیر هستند:
1. چربیهای غیراشباع (Unsaturated Fats)
این نوع چربیها برای سلامت قلب و عروق بسیار مفید هستند و در دودسته اصلی قرار می‌گیرند:
چربیهای تک غیراشباع (Monounsaturated Fats):
این چربیها به کاهش کلسترول بد (LDL) و افزایش کلسترول خوب (HDL) کمک می‌کنند.
منابع: روغن‌زیتون
روغن کنجد
آووکادو
آجیل (مانند بادام، گردو، فندق)
چربیهای چند غیراشباع (Polyunsaturated Fats):
این دسته شامل اسیدهای چرب امگا 3 و امگا 6 است که برای کاهش التهاب و بهبود عملکرد مغز و قلب مفید هستند.
منابع:
دانههای کتان
روغن تخم کتان
گردو
روغن آفتاب‌گردان
2. اسیدهای چرب امگا 3 (Omega-3 Fatty Acids)
این اسیدهای چرب، از نوع چربیهای ضروری هستند که بدن نمی‌تواند آنها را تولید کند و باید از طریق رژیم غذایی تأمین شوند.
مزایا:
کاهش التهاب بهبود
سلامت قلب
تقویت عملکرد مغز و کاهش افسردگی
منابع:
بذر کتان
روغن کلزا
گردو
3. چربیهای اشباع طبیعی (Natural Saturated Fats)
این نوع چربی اگر به مقدار متعادل مصرف شود، میتواند مفید باشد.
منابع سالم:
روغن نارگیل
کره طبیعی (بدون افزودنی‌های صنعتی)
مزایای چربیهای مفید
سلامت قلب و عروق: چربیهای مفید باعث کاهش سطح کلسترول بد (LDL) و افزایش کلسترول خوب (HDL) میشوند.
کاهش التهاب: چربیهای غیراشباع به کاهش التهاب در بدن کمک می‌کنند و از بیماریهای مزمن جلوگیری می‌کنند.
تقویت مغز و حافظه: امگا 3 نقش مهمی در بهبود عملکرد مغز و پیشگیری از اختلالات شناختی؛ مانند آلزایمر دارد.
جذب بهتر ویتامین‌ها: چربیهای مفید به جذب ویتامین‌های محلول در چربی (A، D، E و K) کمک می‌کنند.
تقویت سیستم ایمنی: برخی از چربیها به تولید سلولهای ایمنی بدن کمک می‌کنند.
چگونه چربی مفید را در رژیم غذایی خود افزایش دهیم؟
استفاده از روغنهای سالم مانند روغن‌زیتون یا کنجد به‌جای روغنهای هیدروژنه.
مصرف آجیل و مغزها به‌عنوان میان‌وعده‌های سالم.
افزودن آووکادو به سالاد یا وعده‌های غذایی.
جایگزینی کره‌های طبیعی به‌جای مارگارین.
مصرف بذر کتان یا دانه چیا در اسموتی‌ها یا سالادها.
توصیه‌های طب سنتی درباره چربیهای مفید
طب سنتی بر اهمیت استفاده از روغنهای طبیعی و سنتی تأکید دارد.
روغن‌هایی مانند:
روغن‌زیتون: با مزاج گرم و معتدل، برای قلب و کبد مفید است.
روغن کنجد: به تقویت مفاصل و بهبود عملکرد مغز کمک میکند.
روغن ارده کنجد: تقویت‌کننده سیستم ایمنی و ضدالتهاب است.
جمع‌بندی
چربیهای مفید برای سلامتی ضروری هستند و نباید از رژیم غذایی حذف شوند. انتخاب منابع سالم و طبیعی، مصرف متعادل، و اجتناب از چربیهای مضر مانند چربی ترانس و هیدروژنه میتواند به حفظ سلامت قلب، مغز و کل بدن کمک کند
چربی خون چیست و چرا خطرناک است؟
چربی خون به بالا بودن میزان چربیها، شامل کلسترول و تریگلیسیرید در خون، گفته میشود. افزایش چربی خون میتواند موجب گرفتگی عروق و در نتیجه بیماریهای قلبی، سکته مغزی و مشکلات دیگر شود. برای کاهش آن، تغییر سبک زندگی، مصرف غذاهای سالم و ورزش منظم توصیه میشود.
کبد چرب چیست و چگونه به وجود میآید؟
کبد چرب زمانی رخ میدهد که مقادیر زیادی چربی در سلولهای کبد تجمع پیدا میکند. این مشکل معمولاً به دلیل تغذیه نادرست، مصرف الکل، کمتحرکی، چاقی یا اختلالات متابولیک مانند دیابت ایجاد میشود. کبد چرب میتواند در صورت عدم درمان، به التهاب کبد و حتی سیروز منجر شود.
چربی مفید چیست و چرا برای بدن لازم است؟
چربی مفید شامل چربیهای غیراشباع و اسیدهای چرب امگا 3 است که به کاهش التهاب، بهبود سلامت قلب و تقویت مغز کمک میکند. این چربیها در موادی مانند روغن زیتون، آجیل، آووکادو و دانههای کتان یافت میشوند. برخلاف چربیهای مضر، این نوع چربی برای عملکرد صحیح بدن ضروری است.
چربی ترانس چیست و چرا باید از آن اجتناب کرد؟
چربی ترانس نوعی چربی مصنوعی است که در فرآوردههای غذایی فرآوریشده مانند چیپس، پفک و مارگارین یافت میشود. این چربی علاوه بر افزایش کلسترول بد، کلسترول خوب (HDL) را نیز کاهش میدهد و خطر بیماریهای قلبی و عروقی را به شدت افزایش میدهد. سازمان بهداشت جهانی مصرف این نوع چربی را محدود کرده است.
چربی اشباعشده چیست و چه تاثیری بر سلامتی دارد؟
چربی اشباعشده نوعی از چربی است که در دمای اتاق جامد است و معمولاً در گوشت قرمز، لبنیات پرچرب و برخی روغنهای صنعتی یافت میشود. مصرف زیاد آن باعث افزایش کلسترول بد (LDL) و خطر بیماریهای قلبی و عروقی میشود. کاهش مصرف این نوع چربی به بهبود سلامت کمک میکند.
چربی: از کبد چرب تا چربی خون و اشباعشده؛ تاثیرات آن بر سلامت بدن| دکتر حسن اکبری
4 نوع سرطان رایج و جدیدترین روش‌های درمان و پیشگیری از آنها با طب سنتی
کاهش وزن سریع و اورژانسی در 7 روز با طب سنتی؟ تفاوت کاهش وزن و کاهش سایز چیست؟| دکتر حسن اکبری
درمان بیماری مزمن کلیوی و نارسایی کلیه با رویکرد طب سنتی و همودیالیز| دکتر حسن اکبری
5 راز شگفتانگیز تعیین جنسیت جنین در طب سنتی که نسلها پنهان مانده است!| دکتر حسن اکبری
