مقدمه:
پسوریازیس یک بیماری پوستی مزمن است که تأثیرات جدی بر کیفیت زندگی فرد مبتلا دارد و به‌عنوان یکی از مشکلات پوستی رایج در سراسر جهان شناخته می‌شود.
با بیش از ۱۲۵ میلیون نفر در سراسر جهان مبتلا به پسوریازیس، این بیماری از جمله یکی از چالش‌های اساسی در حوزه بهداشت عمومی است که تأثیرات اجتماعی، روانی، و اقتصادی قابل‌توجهی دارد.باتوجه‌به پیچیدگی‌های درمانی و تأثیرات منفی بر کیفیت زندگی، پسوریازیس به‌عنوان یکی از مسائل پوستی مهم، نیازمند توجه بیشتر از سوی جامعه پزشکی و محققان است.
پسوریازیس(Psoriasis )
پسوریازیس چیست؟
پسوریازیس یک بیماری پوستی مزمن و التهابی است که به طور عمده تأثیراتش روی پوست قابل‌مشاهده است. این بیماری باعث ظاهرشدن پوست قرمز، خشک، پوسته‌دار می‌شود. پسوریازیس ممکن است بر روی هر قسمتی از بدن ایجاد شود، اما بیشترین تأثیر را بر روی سر، زانوها، آرنج‌ها و پشت دارد.
این بیماری به دلیل واکنش بی‌منشأ در سیستم ایمنی بدن به طور نادرست به پوست، به وجود می‌آید. با اینکه علت دقیق پسوریازیس هنوز مشخص نشده است، اما فعالیت غیرطبیعی سیستم ایمنی و عوامل ژنتیکی و محیطی می‌تواند نقش مهمی در ایجاد و تشدید آن داشته باشند.
علائم پسوریازیس شامل قرمزی، ترک‌ها یا خشکی در پوست، پوسته‌های سفید یا نقاط سفید روی پوست، خارش، سوزش و درد می‌شوند. هرچند که پسوریازیس به طور معمول در دوره‌های تغییرات فصلی به تشدید می‌پیوندد و ممکن است دوره‌هایی از آرامش را تجربه کند، اما برخی افراد ممکن است همیشه علائمی داشته باشند.
اگرچه پسوریازیس به طور معمول به‌عنوان یک مشکل پوستی شناخته می‌شود، اما می‌تواند تأثیراتی روی روانی و اجتماعی فرد مبتلا داشته باشد، زیرا ممکن است باعث افزایش استرس، اضطراب، و افزایش خجالت و ناراحتی در فرد شود.
علت‌ها و عوامل خطر
علت‌ها و عوامل خطر مرتبط با پسوریازیس به طور کلی شامل عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی و عوامل دیگری می‌شوند که می‌توانند روی ایمنی بدن و پوست تأثیر بگذارند. در ادامه به بررسی برخی از علل و عوامل خطر مهم این بیماری پوستی می‌پردازیم:
۱. عوامل ژنتیکی:
- داشتن فردی در خانواده که پسوریازیس داشته باشد، می‌تواند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. ژن‌های خاصی که به نظر می‌رسد در ایجاد این بیماری نقش دارند، هنوز مشخص نشده‌اند.
۲. عوامل محیطی:
- استرس: استرس می‌تواند به عنوان عامل خطری برای افزایش تشدید علائم پسوریازیس عمل کند.
- زخم‌ها و آسیب‌های پوستی: زخم‌ها، آسیب‌ها و حتی جراحات کوچک می‌توانند باعث ظهور زمینه‌ای برای ابتلا به پسوریازیس شوند.
- عفونت‌ها: برخی از عفونت‌ها می‌توانند عوارض ناشی از ایجاد پسوریازیس را تشدید کنند.
مصرف الکل و سیگار: مصرف بیش از حد الکل و سیگار می‌تواند بر روی علائم پسوریازیس تأثیر مخربی داشته باشد.
۳. عوامل عفونی:
علت‌ها و عوامل خطر مرتبط با پسوریازیس به طور کلی شامل عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی و عوامل دیگری می‌شوند که می‌توانند روی ایمنی بدن و پوست تأثیر بگذارند. در ادامه به بررسی برخی از علل و عوامل خطر مهم این بیماری پوستی می‌پردازیم:
۴. عوامل دیگر:
تغییرات در سطح هورمون‌ها: تغییرات در سطح هورمون‌ها، مانند آغاز یا پایان دوره‌های قاعدگی، می‌توانند باعث تشدید علائم پسوریازیس شوند. داروها: مصرف برخی از داروها مانند لیتیوم، بتابلوکرها، و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) نیز ممکن است باعث تشدید علائم پسوریازیس شود. توجه به این عوامل و اقدام به کنترل و مدیریت آنها می‌تواند در کنترل و مدیریت بهتر علائم و تشدید پسوریازیس مؤثر باشد.
علائم و نشانه‌ها:
علائم و نشانه‌های پسوریازیس متنوع و متفاوت بوده و به طور کلی بسته به نوع بیماری و محل ظاهر شدن آن متغیر است. در ادامه به برخی از علائم و نشانه‌های شایع پسوریازیس اشاره می‌شود:
۱. پوست قرمز و خشک: یکی از علائم شایع پسوریازیس، پوست قرمز و خشک است که ممکن است به صورت قطرات یا لکه‌هایی نیز ظاهر شود.
۲. پوسته‌دار شدن پوست: پسوریازیس ممکن است باعث پوسته‌دار شدن مناطق مختلف پوست شود، که این پوسته‌ها ممکن است به طور طبیعی ریز و خرد شوند یا بزرگ‌تریند و پس از جدا شدن از پوست مریضی باقی بمانند.
۳. پوسته‌های سفید و نقاط سفید: در برخی از موارد، پسوریازیس می‌تواند به صورت پوسته‌های سفید روی پوست ظاهر شود که ممکن است باعث نقاط سفید روی پوست شود.
۴. خارش و سوزش: علاوه بر تغییرات ظاهری در پوست، پسوریازیس ممکن است با خارش و سوزش پوست همراه باشد که می‌تواند بسیار مزاحم و ناراحت‌کننده باشد.
۵. پوسته‌های قرمز و مقیح: در برخی از موارد، علائم پسوریازیس می‌تواند با پوسته‌های قرمز و مقیح روی پوست همراه باشد که ممکن است در اطراف پوسته‌های سفید و نقاط سفید نیز ظاهر شود.
۶. تغییرات در ناخن‌ها: پسوریازیس می‌تواند به صورت پیشرفته به ناخن‌ها نیز آسیب برساند، این تغییرات می‌توانند شامل ضخیم شدن، آسیب، تغییرات رنگی و پوسیدگی ناخن‌ها باشند.
تشخیص:
تشخیص پسوریازیس معمولاً بر اساس بررسی بالینی توسط یک پزشک متخصص پوست صورت می‌گیرد. اما برای تأیید تشخیص و تعیین نوع و شدت بیماری، ممکن است از روش‌های تشخیصی مختلف استفاده شود. در ادامه به برخی از روش‌های تشخیصی معمول برای پسوریازیس اشاره می‌شود:
۱. بررسی بالینی: پزشک با مشاهده و بررسی علائم و نشانه‌های پوستی مانند قرمزی، پوسته‌دار شدن پوست، وجود پوسته‌های سفید یا نقاط سفید، و تغییرات در ناخن‌ها، تشخیص پسوریازیس را قائل می‌شود.
۲. آزمایش بیوپسی: در برخی از موارد، پزشک ممکن است نمونه‌ای از پوست مریضی را بردارید و به آن بیوپسی پوستی بگیرد تا تحت میکروسکوپی بررسی شود. این آزمون می‌تواند به تشخیص دقیق‌تر و نوع مشخص‌تر پسوریازیس کمک کند.
۳. تاریخچه بالینی: گاهی اوقات تاریخچه بالینی بیمار از علائم و نشانه‌هایی که تاکنون تجربه کرده است، به پزشک کمک می‌کند تا تشخیص دقیق‌تری از بیماری بر روی بیمار بگذارد.
۴. آزمایش‌های خون و تصویربرداری: در برخی از موارد، پزشک ممکن است آزمایشات خونی مانند آزمایش‌های التهابی یا تصویربرداری مانند رادیوگرافی یا سونوگرافی را نیز درخواست کند تا میزان تأثیر پسوریازیس بر دیگر اعضا و اندام‌های بدن بررسی شود.
مدیریت و درمان به روش طب سنتی
مدیریت و درمان پسوریازیس با استفاده از روش‌های طب سنتی یا مکمل ممکن است به عنوان یک انتخاب مکمل به روش‌های درمانی مدرن مورد استفاده قرار گیرد، اما باید توجه داشت که موارد مورد نیاز برای مدیریت پسوریازیس به طور کامل ممکن است تغییر کنند و مشاوره با یک پزشک حتماً لازم است. در زیر برخی از روش‌های معمول در طب سنتی برای مدیریت پسوریازیس آورده شده است:
۱. گیاهان دارویی: استفاده از برخی گیاهان دارویی مانند چای سرخ، زنجبیل، گل‌گاوزبان، آلوئه‌ورا و شیرین‌بیان به‌عنوان درمان‌های طب سنتی برای کنترل علائم پسوریازیس مطرح شده‌اند. این گیاهان معمولاً به‌عنوان ضدالتهاب و آرامش‌بخش مورداستفاده قرار می‌گیرند.
- دم‌نوش زیره سبز و زیره سیاه: این دم‌نوش دارای خواص ضدالتهابی و ضدباکتریایی است که می‌تواند به کنترل التهابات و تسکین علائم پسوریازیس کمک کند.
- زنجبیل (Ginger): زنجبیل دارای خواص ضد التهابی، ضد باکتریایی و ضد اکسیدانی است که می‌تواند به بهبود علائم پسوریازیس کمک کند. مصرف زنجبیل به صورت ترشی، عصاره، چای یا اضافه کردن آن به غذا می‌تواند مفید باشد.
- گل‌گاوزبان (Chickweed): گل‌گاوزبان یکی از گیاهان دارویی با خواص ضد التهابی، آرامش‌بخش و تسکین دهنده است. استفاده از این گیاه می‌تواند به تسکین خارش و التهاب پوست کمک کند.
- آلوئه‌ورا (Aloe Vera): آلوئه‌ورا به عنوان یکی از گیاهان دارویی با خواص ضد التهابی، تسکین‌دهنده و مرطوب‌کننده شناخته شده است. ژل آلوئه‌ورا می‌تواند به صورت موضعی روی پوست مورد استفاده قرار گیرد تا به کنترل علائم پسوریازیس کمک کند.
- شیرین‌بیان (Licorice): شیرین‌بیان دارای خواص ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی است که می‌تواند به تسکین علائم پسوریازیس کمک کند. استفاده از عصاره گیاه شیرین‌بیان ممکن است به کاهش قرمزی و خارش پوست کمک کند.
۲. روش‌های خانگی: برخی از روش‌های خانگی مانند استفاده از بانه عسل، اسید استیک، اسید سالیسیلیک و همچنین ورزش مداوم می‌تواند به عنوان روش‌های طب سنتی برای مدیریت و کنترل علائم پسوریازیس مورد استفاده قرار گیرند.
۳. تغذیه و رژیم غذایی: تغذیه مناسب و رژیم غذایی سالم می‌تواند در کنترل علائم پسوریازیس مؤثر باشد. از انجا که برخی افراد ممکن است به برخی از مواد غذایی حساسیت نشان دهند که باعث تشدید علائم می‌شود، پیگیری یک رژیم غذایی مناسب می‌تواند کمک کننده باشد.
۴. رفتارهای روانی و مدیتیشن: روش‌های کاهش استرس مانند مدیتیشن، یوگا و تمرینات تنفسی می‌توانند به عنوان روش‌های طب سنتی برای مدیریت علائم روانی ناشی از پسوریازیس مورد استفاده قرار گیرند.
قبل از استفاده از هر یک از این گیاهان دارویی، مشورت با پزشک یا پزشک متخصص طب سنتی مناسب است، به خصوص اگر فرد مصرف داروهای دیگری دارد یا دچار حساسیت به هر نوع گیاهان دارویی است.
